شناسایی ویژگی های محیطی تاثیر گذار بر ارتقاء احساس امنیت و حضور پذیری بانوان در محیط های شهری ( نمونه موردی منطقه 17 تهران)

امنیت، یکی از مهم ترین نیازهای بشر است، چنان که در طبقه بندی نیازهای مازلو، در درجه دوم اهمیت و پس از نیازهای فیزیولوژیک قرارگرفته است. محققان بر این باورند که نیاز به امنیت به گونه ای تنگاتنگ با مشخصه های کالبدی محیط در رابطه است. توجه به مفهوم امنیت شهروندان (به ویژه بانوان) و روش های ارتقا ء آن به عنوان یکی از الویت های اساسی در فضاهای شهری محسوب می شود. در فرآیند ادراک امنیت جنسیت به عنوان مهم ترین عامل شخصیتی محسوب می شود. زنان نیمی از جمعیت ساکن شهرها هستند و روند روزافزون حضور آنان در محیط های کار و فعالیت اجتماعی شهری سبب می شود تا در مکان یابی و طراحی و ساخت کالبد شهر حضور گسترده این قشر در عرصه های عمومی موردتوجه قرار گیرد. حضور در فضاهای شهری، برنامه ریزی برای ارتقای امنیت زنان را ضروری می سازد.ازآنجاکه فضاهای شهری بستر تعاملات اجتماعی را شکل می دهند می بایست بتوانند امنیت استفاده کنندگان خود را تامین کنند در غیر این صورت، افراد در صورت لزوم و اجبار حاضر به گذران وقت خود در آن فضاها خواهند بود و این امر می تواند به کاهش پویایی و سرزندگی در فضاهای شهری منجر گردد و درنهایت تبدیل به فضاهایی مرده و بدون نظارت اجتماعی شود. این موضوع، به ویژه در مورد بانوان، به دلیل آسیب پذیری بالاتر آن ها از جایگاه برجسته ای برخوردار است. با توجه به رابطه متقابل محیط و رفتار، بدیهی است که ویژگی های محیطی در ایجاد احساس امنیت یا ناامنی در استفاده کنندگان از محیط های شهری نقش بسزایی دارد. بنابراین در پژوهش حاضر تلاش شده از طریق شناسایی ویژگی ها، زمینه ایجاد محیطی ایمن و امن و امکان حضور فعال بانوان در عرصه عمومی به دوراز اضطراب های محیطی را فراهم کند. در این راستا در مرحله نخست ، به مطالعه متون ، ادبیات موضوع ونظریات مرتبط با موضوع پژوهش، مولفه ها و شاخص های تعریف کننده و تاثیرگذار بر احساس امنیت بانوان در فضاهای شهری پرداخته شده است. سپس در محدوده ای که به عنوان محدوده مطالعاتی پژوهش حاضر معرفی شده موردبررسی قرارگرفته است. به این ترتیب روش تحقیق از نوع پژوهش های کیفی در قالب مطالعه موردی و طرح تحقیق به صورت ترکیبی (روش های پیمایشی و تحلیلی- توصیفی ) باهدف ارتقاء احساس امنیت و حضور پذیری بانوان در محیط های شهری موردبررسی قرارگرفته است. ابزار گردآوری داده ها، مراجعه به منابع مکتوب حضوردرمحل مصاحبه و مشاهده نیز بوده، جنسیت آماری این پژوهش را بانوان بالای 15 سال ساکن در اطراف محدوده که روزانه از این محیط های شهری جهت تردد عبور و مرور استفاده می کنند تشکیل می دهند.

کلیدواژه ها:

احساس امنیت بانوان ، امنیت شهری ، حضور پذیری ، فضای شهری ، روانشناسی احساس امنیت