عملکرد نورگیرها در فضاهای داخلی سنتی ایرانی: بررسی نورگیری در ساختمان های مسجد-مدرسه عصر قاجار در تهران

معماری غنی ایرانی سرشار از دستاوردها و تجربیات ارزشمندی در زمینه ی فضاهای داخلی و نورپردازی می باشد که نیازمند بازشناسی و معرفی به جامعه معماری ایران و جهان است. نور اصلی ترین عامل کیفیت، پویایی و سرزندگی فضای معماری است هم از نظر مفاهیم کیفی و سمبلیک و هم از نظر کارکرد عملی، از جایگاه ویژه ای در میان عناصر تشکیل دهنده فضا برخوردار است. در طراحی معماری، سعی میشود از اقلیم بخصوص نور طبیعی روز بهترین استفاده ممکن به عمل آید و از نور مصنوعی به عنوان مکمل در ساعات دیگر شبانه روز استفاده شود که در معماری اسلامی رون بر همین اساس شکل گرفته است و بازی با نور از سوی نمادگران عرفانی اسلامی تاکید شده است و نور را نماد وحدت و یگانگی خدا می دانستند بنابر این نور علاوه بر ابعاد مذهبی دارای ا بعاد کارکردی که عناصر تزیینی و نقوش از آن مایه می گرفتند. با ظهور اسلام بر اهمیت و بهره گیری از نور روز در بناهای معماری اسلامی افزوده شد. از این رو سعی می شده به منظور بهره گیری از نور روز برای شکل دادن به فضای معنوی ، از عناصر معماری سنتی ایرانی برای هدایت هر چه بهتر و مناسب تر آن استفاده شود. نقش نور در طراحی کیفیت معماری فضا در بهبود عملکرد فضاها وکاربری های متناسب آن نیز مورد بررسی قرار گرفته است.نتایج پژوهش حاکی از آن است که به طور کلی موارد استفاده از روشندان نسبت به سایر روش های نورگیری کمتر بوده و در پنجره ی مشبک از قدیمی ترین و ابتدایی ترین روش های بهره برداری از نور طبیعی است.

کلیدواژه ها:

نورگیر ، معماری ایرانی ، فضاهای داخلی ، روشنایی