مطالعه ای درکتیبه نگاری معماری بناهای خراسان (مطالعه موردی :بناهای دوره سلجوقی وخوارزمشاهی)

کتیبه نگاری یکی از ویژگی های بارز معماری اسلامی محسوب می شود.ویژگی های خاص در طراحی واجرای این هنر در دوره های مختلف به طور مستقیم در شکل گیری ، رشد ،تنوع بصری و غنای تزیینات بناها تاثیر گذاشته و جلوه خاصی به آن بخشیده است. کتیبه نگاری دردوره سلجوقی از منظر زیبایی و اجرا به حد کمال رسیده و در دوره خوارزمشاهی نیز تداوم پیدا کرده اند.در خراسان بناهای متعددی از این دوران به جای مانده که کتیبه های این بناها از شکوه واعتبارخاصی برخوردار است.هدف این پژوهش مطالعه کتیبه نگاری در معماری بناهای خراسان با تاکید در دوره سلجوقی وخوارزمشاهی می باشد. دراین راستا برجسته ترین بناها دراین دوران انتخاب و مورد بررسی قرار گرفته اند . سوالات تحقیق: 1-کتیبه نگاری چه جایگاهی در تزیینات بنا های خراسان در دوره سلجوقی وخوارزمشاهی داشته است 2- کتیبه های در بناهای خراسان در دوره سلجوقی و خوارزمشاهی دارای چه ویژگی هایی بوده است روش تحقیق در نوشتار تاریخی –توصیفی وتحلیلی و گردآوری اطلاعات ومطالب کتابخانه ای واسنادی می باشد نتیجه حاصل از تحقیق نشان می دهد کتیبه نگاری در بناهای خراسان در دوره سلجوقی و خورزمشاهی ازجایگاه ویژه ای داشته است.کتیبه نگاری در بناها به لحاظ اجرا و کیفیت بصری و زیبا شناسی از کیفیت بالای برخوردار می باشند در کتیبه بناها از خط کوفی ،نسخ وثلث استفاده شده است .از ویژگی بصری بارز خط کوفی مورد استفاده در کتیبه ها کشیدکی در الف ها ولام ها همراه با تزیینات گیا هی و هندسی آنهاست که جلوه خاصی به نمای بنا ها بخشیده است. خطوط به کار رفته در این بناها به صورت گچبری ،آجرکا ری همراه با نقوش مختلف هندسی وگیاهی اعتبار این کتیبه ها را نیز دوچندان کرده است .

کلیدواژه ها:

کتیبه نگاری ، تزیینات ، خراسان ، معماری ، سلجوقی ، خوارزمشاهی