نفس از دیدگاه قرآن کریم

یکی از مسایلی که در قرآن به آن پرداخته شده و ذهن اندیشمندان را متوجه خود ساخته مسیله نفس یا بعد معنوی انسان است. عالمان، فیلسوفان و عارفان همواره وجود انسان را مورد مطالعه و بررسی قرار داده و هر کدام بر اساس جهان بینی علمی، فلسفی و عرفانی خود مطالبی درباره انسان بیان کرده اند که در اغلب این دیدگاه ها همه ابعاد وجود انسان مورد توجه قرار نگرفته است اما مکاتب آسمانی تصویری از انسان ارایه داده اند که همه ابعاد وجود انسان را در بر می گیرد. از دید ادیان الهی بنیاد وجود انسان از نفس و جسم تشکیل شده است. قرآن نیز به این حقیقت اشاره می کند که انسان موجودی کاملا مادی و طبیعی نیست بلکه وجود انسان از دو ساحت جسمانی و غیر جسمانی تشکیل شده است به عبارت دیگر انسان موجودی دو بعدی است که یک بعد آن مادی است و از عالم خاک بوجود آمده و دیگری بعد معنوی است که روح یا نفس نام دارد و از عالم دیگر است. قرآن کریم در مقام بیان نحوه خلقت انسان اعلام می کند که پس از تکمیل مرحله ای از آفرینش ساحت طبیعی، هنگامی که آفرینش کالبد مادی به مرحله کمال رسید روح در آن دمیده شد. بنابراین انسان دو جنبه مادی و معنوی دارد و حقیقت او همان بعد معنوی یا نفس است. در این پژوهش ابعاد وجود انسان و بعد اصیل انسان که همان نفس است بر مبنای آیات و روایات مورد بررسی قرار گرفته است.

کلیدواژه ها:

اصالت نفس ، تحقیر و تجلیل نفس ، تجرد نفس ، مراتب نفس