توسعه میان افزای اراضی شهری در محلات حاشیه نشین (نمونه مطالعاتی: محله نوده مشهد)

فرسودگی بافت که نتیجه فرسایش کالبدی، اقتصادی و اجتماعی است، به مرور محدوده ای از شهر را از چرخه زندگی شهری و شهروندان خارج کرده و سبب هدررفتن زمین در بخش های توانمند شهر (محدوده های حاشیه نشین) می شود. محدوده های حاشیه نشین سالهاست که با مسایل پیچیده ای همچون فرسودگی، کاهش ایمنی و امنیت و.. روبه روست و همواره فکر متخصصان و برنامه ریزان شهری را به خود مشغول داشته است. یکی از نظریه هایی که در سالیان اخیر مورد توجه قرار گرفته است موضوع توسعه میان افزاست. به طور خلاصه این رویکرد نوعی باز توسعه درونشهری است که توجه ویژه به شرایط و پتانسیلهای درونی محدوده دارد. پژوهش حاضر در پی یافتن ظرفیت ها و پتانسیل های بالقوه موجود در محلات حاشیه نشین جهت توسعه درونی شهر و راه های به فعلیت درآوردن آنها می باشد. برای رسیدن به این هدف، پس از شناسایی و معرفی شاخص های ظرفیت سنجی میان افزای اراضی حاشیه ای، نوبت به بررسی آنها در محله نوده مشهد می رسد، برای دستیابی به این مهم با استفاده از ابزار سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS، تهیه لایه شاخص ها و همپوشانی لایه ها انجام می شود، سپس اولویت بندی قطعات مستعد توسعه (توسط پرسشنامه کارشناسی و محاسبه در برنامه (Expert Choice در محله نوده با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP در پنج دسته (قابلیت توسعه خیلی بالا،بالا، متوسط، پایین و خیلی پایین) صورت می گیرد. نتایج بیانگر آن است که معیار کیفیت کالبدی با ضریب اهمیت 0,443 به عنوان مهمترین عامل و معیار الگوی توسعه بافت با ضریب اهمیت 0,252 به عنوان ضعیف ترین عامل در سنجش ظرفیت توسعه میان افزای محلات حاشیه نشین شهری مطرح می باشند. از دیگر نتایج، میتوان به شناسایی اراضی با بالاترین پتانسیل توسعه میان افزا در محله اشاره کرد.

کلیدواژه ها:

توسعه میان افزا ، حاشیه نشینی ، تحلیل ظرفیت توسعه ، محله نوده مشهد