سه تفسیر از ازلیت خداوند در حکمت متعالیه ملاصدرا

سال انتشار: 1393
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 313

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_WISDOM-5-2_004

تاریخ نمایه سازی: 23 آبان 1397

چکیده مقاله:

در این مقاله با روش توصیفی تحلیلی به تبیین و بررسی دیدگاه ملاصدرا درباره ازلیت خداوند پرداخته میشود. در فلسفه دین معاصر، دیدگاه های گوناگون درباره ازلیت خداوند، در سه تفسیر .1 فرازمانی استمراری، .2 فرازمانی غیر استمراری، و .3 زمانی گرایی خلاصه شده است. با بررسی آثار ملاصدرا به سه تفسیر از ازلیت الهی دست مییابیم که از آنها به .1 فرازمانی غیر استمراری، .2 احاطه بر همه زمانها، و .3 فرازمانی استمراری تعبیر میکنیم. این سه تفسیر در آثار او بیشتر با تعبیرات ازلیت، اولیت، و سرمدیت بیان میشود که بر اساس شیوه خاص حکمت صدرایی در کنار یکدیگر قرار می گیرند و با هم قابل جمع هستند. بدینسان در ازلیت (تفسیر فرازمانی غیر استمراری) بر تنزیه خداوند از محدودیت تاکید میشود؛ که نمونه ای از صفات سلبی یا جلال است. در اولیت به احاطه خداوند بر زمان و موجودات زمانمند تکیه میشود؛ که نمونه ای از صفات جمال یا فعل است. سرانجام با سرمدیت (تصور فرازمانی استمراری) تلاش میشود که دو تصور استمرار و گستردگی وجود خداوند با تعالی و برتری ذات او از زمان جمع شود. نتیجه آنکه دیدگاه ملاصدرا درباره ازلیت الهی در عین توصیفات متفاوت، جامعیت، سازگاری درونی، و نیز قوام و استحکامی را که یک نظریه جامع لازم است داشته باشد دارد.

نویسندگان

مهدی زمانی

دانشیار دانشگاه پیام نور اصفهان