بررسی اثر توالی زمانی کشت گیاه تاغ بر برخی از شاخصهای پوشش گیاهی وخاک (مطالعه موردی: تاغکاریهای منطقه امیرآبادجاجرم)

مایه های روان، بزرگترین مانع توسعه پایدار در نواحی خشک ونیمه خشک ایران است و موثرترین راه حفظ و بهبود توسعه پایدار، اصلاح و بازیابی پوشش گیاهی در این نواحی است. هدف این مقاله بررسی اثر توالی زمانی کشت گیاه تاغ بر برخی از شاخص های پوشش گیاهی و خاک در منطقه امیرآباد جاجرم استان خراسان شمالی می باشد. بدین منظور سه محدوده شامل اراضی با تاغ کاری 25 سال، اراضی با تاغ کاری 5 سال و اراضی شاهد یا فاقد بوته در مجاورت هم انتخاب گردید. در هر منطقه 30 پلات به ابعاد 10*10 متر با زیرپلات های 1*2 متر در طول 3 ترانسکت به طول 500 متر انتخاب و پارامترهای پوشش گیاهی، تولید و درصد لاشبرگ پوشش درختچه ای و زیراشکوب آن ها برداشت گردید. جهت اندازه گیری پارامترهای خاک اقدام به حفر پروفیل 90 سانتی متر از ابتدا و انتهای تانسکت و نمونه برداری از دو عمق (0-30 و 90-30) از سطح خاک گردید و فاکتورهای خاک نظیر EC, PH، فسفر، پتاسیم، نیتروژن، سدیم، کلسیم و ماده آلی خاک اندازه گیری گردید. به منظور تجزیه و تحلیل مناطق تاغ کاری شده و شاهد از آزمون آنالیز واریانس یک طرفه ANOVA و مقایسه میانگین به روش دانکن به منظور مقایسه هر یک از مناطق تاغ کاری شده با شاهد در نرم افزار SPSS استفاده گردید. نتایج بررسی شاخص های پوشش گیاهی منطقه مورد مطالعه نشان می دهد، از لحاظ آماری در سطح احتمال 5 درصد بین میزان درصد پوشش گیاهی در اراضی تاغ کاری 25 ساله با اراضی شاهد اختلاف معنی داری وجود داشته و هرچه از اراضی شاهد به سمت اراضی تاغ کاری 25 ساله می رویم شاخص درصد پوشش گیاهی افزایش می یابد. تغییر کاربری از اراضی بدون تاغ کاری به سمت اراضی تاغ کاری سبب کاهش در میزان شن خاک، افزایش میزان سیلت خاک و عدم متفاوت معنی داری درمیزان رس خاک گردیده است و تغییر محسوسی در بافت خاک حاصل نشده است. میزان هدایت الکتریکی (میزان شوری) در لایه 0 تا 30 سانتی متری خاک نیز بیشتر از لایه زیرین است. بین میزان اسیدیته در کاربری های مختلف و همچنین عمق های مختلف خاک اختلاف معنی داری وجود نداشته است. هرچه از اراضی تاغ کاری 25 ساله به سمت اراضی بدون تاغ کاری می رویم شاخص های میزان سدیم، مواد آلی، ازت کل، فسفر قابل جذب، پتاسیم قابل جذب افزایش پیدا می کنند.

کلیدواژه ها:

تاغ ، خاک ، پوشش گیاهی ، امیرآباد