تخمین میزان آب بارانِ نفوذی به شبکه های فاضلابِ مجزا از طریق انشعابات غیر مجاز، مطالعه موردی: شبکه فاضلاب اصفهان

در پروژه های بهسازی و جایگزینی شبکه های فاضلابِ موجود، یکی از مشکلات اساسی در هنگام طراحی فاضلابروهای جایگزین یا موازی برای قسمتهایی از شبکه که با مشکل کمبود ظرفیت هیدرولیکی مواجه هستند، تخمین دقیق میزان جریان ورودی به سیستم می باشد که تأثیر مستقیم بر انتخاب قطر مناسب برای فاضلابروها دارد؛ این مسأله در زمان تعمیر یا افزایش ظرفیت تصفیه خانه ها نیز خودنمایی می کند و می تواند گزینش تأسیسات مورد نیازِ تصفیه خانه ها را دچار مشکل نماید. عدم امکانِ تخمین دقیق حجم فاضلاب، علل گوناگونی دارد که ورود ناخواسته نشتاب و روانابهایسطحی با حجم نامشخص به درون شبکه از مهمترین آنها به شمار می رود. استفاده از انشعابات غیر مجاز به منظورهدایت آب بارانِ پشت بامها و حیاط خانه ها به درون شبکه های فاضلابِ مجزا منجر به بالارفتن دبی فاضلاب می شود که این امر هرچند غیر قانونی است ولی حقیقتی اجتناب ناپذیر می باشد که در بسیاری موارد امکان کنترل آن نیز وجود ندارد؛ بنابراین برای دستیابی به یک سیستم جمع آوری فاضلابِ کارا و مناسب باید این امر از مراحل ابتدایی طراحی و انتخاب لوله ها و تأسیسات جایگزین مد نظر قرار گرفته و آب باران نفوذی که از طریق انشعابات غیر مجاز وار د شب که موجود می شود نیز به نحوی مناسب در محاسبات دخیل گردد؛ بدین منظور ابتدا با بررسی نقشه ها ی کاربری اراضی،تخمینی از درصد سطوحِ نفوذناپذیرِ شهر با کاربری مسکونی، اداری و تجاری زده شده و با بررسی احتمال وجود درصدهای مختلفی از انشعابات غیر مجازِ آب باران در این سطوح، میزان آب باران ورودی به شبکه در دوره بازگشتها وتداومهای مختلف بارش به صورت تقریبی محاسبه می شود؛ نهایتاً با تحلیل مدل هیدرولیکی شبکه موجود در حالتهای مختلف و برسیهای فنی و اقتصادی، درصد انشعابات غیر مجاز و دوره بازگشت مناسب برای طرح مورد نظر با توجه به بودجه بازسازی و سایر ملاحظات انتخاب می گردد که با محاسبه آبهای نفوذیِ ناشی از آن، می توان طراحیِ مناسب تر ی صورت داد. در این مقاله نحوه انجام این مهم به طور کامل توضیح داده شده و مراحل کار در پروژه بهسازی شبکه فاضلاب اصفهان در غالب یک مطالعه موردی بررسی شده است.