طرحواره و گستره آن در طراحی معماری

همانند سایر هنرها، فنون و تولیدات بشری، معماری نیز علاوه بر کالبد ظاهری خویش واجد جنبه ای اصیل و معنوی نیز هست که در پاسخ به نیازها و انتظارات ذهنی انسان شکل میگیرد. انسانها در طول زندگی، به برداشتها، حکمها و قالب هایی ذهنی دست مییابند و دنیا را در این قالبها جای میدهند تا معنا پیدا کند. این قالبهای ذهنی، که در اینجا از آن با عنوان طرحواره یاد میشود، مخزنی از احساسات، شناخت و گزینه های رفتاری برای درک محیط و عکس العمل نسبت به آن میباشند. طراحان نیز در فرآیند طراحی با تاثیر پذیری از طرحواره های ذهنی خود میاندیشند. آن ها می کوشند در طراحی به گونهای عمل کنند که هم به انگاره های شخصی خود دست یابند و هم اینکه به انتظارات گوناگون مخاطبان از محیط ساخته شده پاسخ دهند. پژوهش حاضر، ضمن معرفی چیستی طرحواره ها و روند شکل گیری آن، به بررسی نقش طرحواره های ذهنی طراح و کاربر، در ساز و کار فکری طراح و موضعگیری هنجاری او در طراحی پرداخته است و هدف آن تحلیل تاثیرات متقابل طرحواره ها در روند طراحی و پس از آن میباشد. فهم و ادراک مخاطبان از فضای حادث شده، عامل تعیین کنندهای است که میبایست در روند طراحی در نظر گرفته شود و در نهایت تصویری ذهنی همسو با طرحواره های آن ها خلق کند. اگر بین طرحواره ها و فضای ساخته شده، هماهنگی و ارتباط مستقیم وجود داشته باشد، فضای ایجاد شده، آرامش و امنیت فضایی را برای ساکنین خود به همراه میآورد. بدین صورت است که اکثر مردم به محیطی برآمده از علایق، ارزشها و نشانه های شخصی خویش دست پیدا کرده و به آن رنگ تعلق میبخشند.

کلیدواژه ها:

طراحی معماری ، طرحواره های ذهنی طراح و کاربر ، موضع گیری طراحان ، ادراک محیط