پایش فرونشست در ایران به کمک تصاویر ماهواره ای

پدیده فرونشست در بسیاری از دشت های ایران به وضوح قابل مشاهده است. روش های پایش فرونشست عبارتند از سیستم تعیین موقعیت جهانی (GPS)، عملیات ترازیابی، روش مبتنی بر سنجش از دور – تداخل سنجی راداری .(SAR Interferometry) تصاویر ماهواره راداری ENVISAT ASAR در فاصله سال های 2003 تا 2005 برای دشت مشهد تهیه شده است و اطلاعات موجود با داده های GPS شبکه و پیوسته، داده های ترازیابی و نیز داده های آب چاه های پیزومتری مقایسه شده اند. مشابه این پردازش ها در دشت های نیشابور، شهریار، کرج، هشتگرد، قزوین و بسیاری دیگر از دشت ها انجام شده است. پایش فرونشست گاهی با استفاده از تصاویر راداری بسیار دقیق TerraSAR-x انجام می شود. تکنیک تداخل سنجی راداری متداول دارای محدودیت هایی است که عبارتند از عدم همبستگی زمانی تغییر ویژگی باز پراکنشی عوارض در دو لحظه تصویربرداری وجود پوشش گیاهی، بخارآب در اتمسفر و.... و عدم همبستگی مکانی (بزرگ بودن خط مبنای مکانی). تکنیک پراکنش کننده های پایدار نیز از دیگر روش های مورد استفاده است که از نکات قابل توجه آن می توان به شناسایی پراکنش کننده های پایدار (PS) و بازیابی فاز )(Unwrapping)تبدیل فاز از حالت گسسته به پیوسته اشاره کرد. تکنیک پراکنش کننده های پایدار StaMPs دارای مزایا و معایبی است که از مزایای آن می توان به شناسایی پراکنش کننده های پایدار در مناطق غیر شهری علاوه بر شهری و عدم استفاده از مدل پیش فرض برای شناسایی پراکنش کننده ها و از معایب آن به عدم برآورد درست مقدار جابجایی در شرایطی که نرخ فرونشست بالاست (به دلیل عدم بازیابی درست فاز ) اشاره کرد. به منظور رفع ایرادات روش StaMPS در دشت شهریار، تلفیق روش متداول و پراکنش کننده های پایدار پیشنهاد شده است. استفاده از روش های مبتنی بر هوش مصنوعی برای مدل سازی فرونشست، آنالیز حساسیت، تلفیق نتایج حاصل از سری زمانی تداخل سنجی راداری و سری زمانی سطح آب زیرزمینی برای برآورد skeletal storage coefficient مطالعه های موردی: دشت های مشهد و نیشابور و پیش بینی فرونشست در آینده نزدیک، از دستاوردهای مرتبط با تلفیق حاصل از سنجش از دور با دیگر اطلاعات می باشد. به طور کلی سنجش از دور (تداخل سنجی راداری) به دلیل توانایی پایش در یک سطح مکانی پیوسته با قدرت تفکیک مکانی بالا به عنوان کارآمد ترین روش در مطالعه فرونشست شناخته شده است. با توجه به تحقیقات انجام شده در ایران، تداخل سنجی راداری توانایی خود را از نقطه نظر دقت در پایش فرونشست به اثبات رسانده است. در برخی مناطق پوشیده از گیاه پیشنهاد می شود از تصاویر با طول موج بلندتر L مانند (ALOS و تصاویر با قدرت تفکیک زمانی بالاتر TerraSAR-x) و CSK استفاده کرد.در بعضی موارد مدلسازی سفره آب زیرزمینی با تلفیق اطلاعات حاصل از تداخل سنجی راداری و اطلاعات زمین شناسی و آبزمین شناسی سفره نیز پیشنهاد می گردد.

کلیدواژه ها:

فرونشست ، پایش فرونشست ، تصاویر ماهواره ای ، راهکارهای فرونشست