آخرین نتایج فرونشست در منطقه شرق و شمال شرق ایران بر اساس مشاهدات ایستگاه های دایمGPS

بر اساس مشاهدات ایستگاه های دایم GPS فرونشست در منطقه شرق و شمال ایران مورد بررسی قرار گرفته است. طراحی و ایجاد شبکه طی سال های 1382 و 1383 آغاز گردید. تعداد کل ایستگاه های دایم GPS در ایران 105 که در این بین استان خراسان دارای 29 ایستگاه می باشد. تاریخچه استفاده از GPS در مطالعات تغییر شکل در ایران به شبکه های محلی البرز، زاگرس، تبریز، میناب و شرق ایران مرتبط است. مهمترین تجهیزات این ایستگاه ها شامل گیرنده، آنتن و سیستم ثبت داده ها می باشد و پردازش داده ها با نرم افزار GAMIT 10.21 انجام می شود، به این منظور، با استخراج مولفه ها، اختلاف مختصات بین ایستگاه های شبکه (55 ایستگاه)، پردازش روزانه پارامترهای مداری سریع IGS و پردازش نهایی پارامترهای نهایی IGS دو هفته تاخیر انجام می گردد. علاوه بر نرم افزار فوق الذکر از GLOBK نیز استفاده می گردد که بر اساس سری های زمانی و بردارهای سرعت پردازش را انجام می دهد. با استفاده از روش های گفته شده، فرونشست زمین در دشت مشهد بر اساس شواهدی مانند وجود اختلاف در مشاهدات ترازیابی با نتایج سالهای قبل 1378 تکرار مشاهدات ترازیابی مسیر قوچان مشهد، مشاهده نشست در سری زمانی ایستگاه Tous 1384 دوسری ترازیابی مسیر خط انتقال گاز سرخس- نکا، مشاهدات Insar ارزیابی گردیده است. در حال حاضر 6 ایستگاه ژیودینامیک مشهد، توس، گلمکان، کلات، طرق و نیروگاه فردوسی در دشت مشهد وجود دارد. با توجه به بررسی های صورت گرفته بر روی این ایستگاه های ژیودینامیک مشخص گردید که ایستگاه های مشهد و طرق در حال بالاآمدگی (Uplift) و ایستگاه های توس، گلمکان، کلات و نیروگاه فردوسی در حال نشست (Subsidence) می باشند. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد شهر مشهد و همچنین دشت مشهد در حال نشست قابل توجهی می باشند به همین دلیل پیشنهاد می شود در سیاست های اتخاذ شده در مدیریت منابع آب بازنگری صورت گیرد و علاوه بر این پایش منظم فرونشست با استفاده از گسترش شبکه های ژیودتیک ترازیابی، GPS و استفاده از مشاهدات INSAR با توجه به مزیت های نسبی آن مد نظر قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

فرونشست ، دشت مشهد ، ایستگاه های GPS ، راه کارهای فرونشست