بررسی تطبیقی عملکرد حقوقی سازمان بهداشت جهانی با تآکید بر حق سلامت کودکان در اسناد ملی و بین المللی

کودکان موجودات بی گناه، آسیب پذیر، وابسته و در عین حال کنجکاو، فعال و سرشار از امید هستند اوقات آن ها باید صرف خوشی، صلح و بازی، یادگیری و رشد شود. آینده ی آنها بصورت متعادل و از طریق همکاری شکل گیرد. سلامت تنها به موقعیت اقتصادی و اجتماعی افراد وابسته نیست ازهمین رو ارتقاء و حفظ حقوق سلامت کودکان از سایر اقشار جامعه از اهمیت بالاتری برخوردار است. با توجه به اینکه در اعلامیه ی جهانی حقوق بشر تصریح شده است (کودک بخاطر نداشتن رشد کامل فیزیکی و ذهنی محتاج مراقبت و حمایت هایی از جمله حمایت های مناسب حقوقی قبل و بعد از تولد می باشد) از این رو، ملت ها و دولت ها، ابزار و دانش کافی جهت حمایت از زندگی و رفع آلام متعدد کودکان، ارتقای رشد و توسعه ی کامل استعداد های انسانی آنها و آگاه کردن آنها از نیاز ها، حقوق و فرصت های شان را دارند. در این میان حفظ حقوق سلامت که دولت ها متولی انجام و اجرا آن هستند حایز اهمیت و توجه است، کنوانسیون حقوق کودک فرصت جدیدی برای شناسایی حقوق و سلامت کودک فراهم میسازد، ایران با تآیید مجلس شواری اسلامی به آن پیوسته است و فصل جدیدی در حمایت از کوکان را پدید آورده است.کودکان در هر جامعه سرمایه های آینده های هستند، که با رسیدن به سن بزرگسالی نقشهای بزرگسالان پیشین را برعهده میگیرند و با در دست داشتن سکان جامعه به سمت و سوی مورد نظر خود پیش خواهند رفت . بیماری اعم از روحی و جسمی، ناتوانی معلولیت و در یک کلام فقدان تندرستی خطری جدی برای آینده ی جامعه خود خواهند بود. سلامت کودک از آغاز زندگی و حتی در دوران جنینی ، دغدغه والدین و دولتها می باشد. لیکن مفهوم سلامت امری نسبی ودارای زوایای پیچیده ای است که برای تحلیل آن در چارچوب سنین کودکی نیاز به مطالعه وبررسی است تا علاوه بر راهنمایی در حفظ وحمایت کودک در فهم حق سلامت، این دوره سنی مفید خواهد بود.مطابق اساسنامه سازمان جهانی بهداشت(1946): برخورداری از بالاترین حد استانداردهای منطقی و قابل حصول سلامت ، بدون در نظر گرفتن نژاد، مذهب ، عقاید سیاسی و موقعیت اقتصادی و اجتماعی؛ حق مسلم هر انسانی است. امروزه حق سلامت یکی از حقوق بنیادین شناخته شده در نظام بین المللی حقوق بشر است این حق در معاهدات گوناگون و عرفهای بین المللی، جایگاهی ویژه دارد و می توان آن را یکی از اصول کلی مورد تآیید نظام های حقوقی توسعه یافته دانست. از سوی کمسیون بین المللی حقوقدانان به درخواست سازمان بهداشت جهانی تحقیقی صورت گرفته است، نتیجه بیانگر آن است که حق سلامت و حق های مرتبط با آن در بیشتر قانون های اساسی کشورهای توسعه یافته مورد شناسایی قرار گرفته است. بار کردن عنوان حق در مورد سلامت و به دنبال آن بار کردن تعهداتی بر دوش دولت ها. مطابق اسناد مختلف حقوق بشر از جمله ماده 12 میثاق حقوق اقتصادی. اجتماعی وفرهنگی و ماده 6 و 24 کنوانسیون حقوق کودک، دولتها را با تعهداتی مواجه می سازد که مانند دیگر تعهدات حقوق بشری ماهیتی متفاوت از دیگر تعهدات دارد. دراین قلمرو همه دولت ها پذیرفته اند که حتی اگر نقض این حقوق در ظاهر به آنان زیانی نرساند، رعایت این نظم حقوقی جدید به صلاح آنهاست. به هر حال حق بر سلامت هم حقی مستقل و هم شرط لازم بهره مندی از اکثر حق های بشری از جمله حق حیات، می باشد. این حق هرچند به لحاظ مفهوم و محتوا دارای ابهام و پیچیدگی هایی است، موجد تکالیفی بر دوش دولتها در جهت رفع موانع برخورداری افراد از این حق، حمایت از افراد در برابر اشخاص ثالثی که به این حق تجاوز می کنند و ایجاد زمینه های لازم برای بهره مند شدن افراد از آن می باشد .بنابراین سه بعد رعایت، حمایت و ایفا در تعهدات در قبال حق سلامت وجود دارد.در اعلامیه ی حقوق کودک ژنو 1924 بیان شده و در 20 نوامبر 1959 در اعلامیه ی حقوق کودک مجمع عمومی به تصویب رسیده، و همچنین در اعلامیه جهانی حقوق بشر، میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی (خصوصا در مواد 23 و 24) میثاق بین المللی حقوق اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی (خصوصا در ماده 10) و در اسناد و احکام سازمان های تخصصی و سازمان های بین المللی مربوط به رفاه و سلامت کودکان به رسمیت شناخته شده است. در مقاله ی حاضر، نظریه های مربوط به حقوق کودکان، حقوق سلامت آن ها در اسناد و موازین بین المللی (مخصوصا کنوانسیون حقوق کودک) و اسناد ملی و برنامه های سازمان بهداشت جهانی WHO مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. روش گردآوری اطلاعات در این مقاله توصیفی- تحلیلی است. همچنین از شیوه وروش جمع آوری ازاطلاعات، کتابخانه ای و با استفاده از منابع و مآخذ، اعم از کتب، مقالات وسایت های اینترنتی می باشد .اما از انجا که این تحقیق در چارچوب یک اصل و حق می باشد، تکیه اصلی بر اسناد و مکتوبات صادره از سازمان ملل متحد، به ویژه کمیته حقوق کودک و سازمان بهداشت جهانی است.

کلیدواژه ها:

حقوق کودک ، حق سلامت ، کنوانسیون حقوق کودک ، تعهد دولت ، حقوق بشر