حفظ سلامت مادر و سقط قانونی از نظر فقه

برخی از فقها در مواردی که حاملگی باعث بیماری تهدید کننده نقض عضو یا تشدید بیماری مادر شود و از طرفی درمان مادر منجر به سقط جنین شود، قایل به جواز سقط چنین به منظور مداوا و حفظ سلامت مادر شدهاند. به عنوان مثال، در مادر باردار مبتلا به بیماری سرطان، به منظور انجام شیمی درمانی، سقط جنین ضروری بوده و می توان مادر را مداوا نمود، زیرا حفظ جان مادر به دلیل اهمیت بالاتر بر حفظ جنین رجحان دارد. همچنین، چون عدم مداوای مادر موجب عسر و حرج و آسیب به مادر می شود که به استناد دو قاعده لاحرج و لاضرر حکم اولیه ی حرمت سقط جنین برداشته می شود از طرفی سقط جنین در مرحله قبل از ولوج روح، مشمول ادامه حرمت قتل نگردیده است. از طرفی، بنا به نظر آیت االله فاضل لنکرانی ضرر یا درد غیر قابل تحمل، قبل از دمیده شدن روح، مجوز سقط جنین می باشد. پس سقط جنین قبل از دمیده شدن روح، به منظور حفظ سلامت جان مادر جایز است. برخی از فقها معتقدند وقتی ادامه حاملگی سلامت مادر را تهدید کند، سقط جنین جایز می شود، زیرا اقدام مادر برای معالجه که در نتیجه جنین سقط می شود از باب وصول ضرر به دیگری می باشد که منع شرعی ندارد. آنچه ممنوع و حرام است، ایصال ضر به دیگری است در این حالت چون مادر از باب وظیفه و تکلیف اقدام به مداوای خود می کند در واقع ضرر و حرج را از خود دفع می کند اگر چه در نتیجه استعمال دارو جنین سقط گردد. حال اگر مادر برای حفظ سلامت خویش اقدام به اخراج عمدی جنین کند حرام و ممنوع است زیرا فدا کردن جنین برای حفظ سلامتی مجوزی ندارد چرا که این مورد از مصادیق اضرار عمدی به غیر است. آیت االله مکارم شیرازی نیز در پاسخ به مورد زنی که در ماه هفتم حاملگی تصادف کرده و نیاز به عمل حراجی فوری دارد به طوری که با بیهوش کردن او جنین وی ساقط می شود، می فرماید: اگر جان مادر در خطر است و راه منحصر به عمل جراحی، بیهوشی باشد، مانعی ندارد.

کلیدواژه ها:

سقط قانونی ، ضرر و حرج ، حفظ سلامت