بررسی شاخص های تعیین خشکسالی در استان چهارمحال و بختیاری

زندگی بشر در طول تاریخ و در سراسر جهان همواره در معرض انواع مخاطرات طبیعی قرار داشته که برخی از آنها ناشی از فرآیندهای آب و هوایی یا به عبارتی اقلیمی می باشند. از جملة این حوادث می توان؛ طوفان های سهمگین، خشکسالی، بارش های سیل آسا، رعد و برق و سایر پدیده های جوی-اقیانوسی از قبیل النینو و غیره را نام برد که در این میان خشکسالی از اهمیت وگستردگی قابل ملاحظه ای برخوردار است. پیش بینی خشکسالی بعنوان مهمترین راهکار مقابله و کاهش خسارات ناشی از خشکسالی می باشد. لذا در این تحقیق سعی شده است به بررسی شاخص های تعیین خشکسالی براساس داده های بارندگی در استان چهار محال وبختیاری پرداخته شود. شاخص های مورد مطالعه عبارتند از: شاخص درصد از بارش میانگین(DIX)، شاخص کلاسه‌بندی دامنة بارش، شاخص بارندگی استاندارد(SPI) و شاخص میانگین متحرک(5و7ساله). پس از بررسی‌های بعمل آمده مشاهده گردید که نتایج حاصله از شاخص‌ها، جهت تعیین خشکسالی اقلیمی استان ، تقریباً مشابه می‌باشد و اختلافات جزئی که به چشم می‌خورد مربوط به تقسیم‌بندی‌های متنوع خشکسالی از دیدگاه این شاخص‌ها می‌باشد. با توجه به انحنای منحنی میانگین متحرک می توان پیش بینی نمود که در سالهای آتی شاهد بهبود وضعیت بارندگی استان خواهیم بود) به جز لردگان). نتایج این تحقیق نشان دهنده این موضوع است که دوره های خشکسالی و ترسالی که بطور متناوب تکرار می شوند تقریباً به لحاظ مدت زمان، متناسب با هم می باشند (در شهرکرد ازسالهای1967تا 1971و1996تا 2002 خشکسالی واز سال1971تا 1980 و 1987تا 1996 ترسالی و در ایستگاه کوهرنگ از سالهای 1964تا1971 و1995تا 2002 خشکسالی و ازسال 1971تا 1995 ترسالی را به دنبال داشته است که دراین دو ایستگاه روند تناوب رو به ترسالی و بهبود است. در ایستگاه لردگان میانگین متحرک دارای تناوب بیشتر و کوتاه مدت تر است که خشکسالی سالهای 1961تا 1964و 1995تا1998 بزرگترین آنهاست و ازسال 1998 به بعد ترسالی را داریم که با توجه به تناوب میانگین در آینده احتمال خشکسالی وجود دارد) بنابراین می توان شدت و تکرار خشکسالی و ترسالی ها را نیز پیش بینی نمود. بدلیل شباهت نتایج حاصله از روش‌های مورد استفاده در این مطالعه، درصورت تمایل استفاده از یک روش، شاخص بارندگی استاندارد پیشنهاد می‌گردد. ولی سریعترین روش، استفاده از شاخص میانگین متحرک می‌باشد.

کلیدواژه ها:

خشکسالی ، شاخصهای تعیین خشکسالی ، استان چهارمحال و بختیاری