ارزیابی عوامل موثر بر شکست سدهای خاکی با رویکرد مطالعه و شناسایی سدهای تخریب شده در ایران و جهان (مطالعه موردی: سد خاکی شهرچای)

شکست سدها به صورت تدریجی در طی زمان و یا ناگهانی صورت می گیرد. هدف از این تحقیق ارزیابی و مقایسه عوامل مختلف در شکست سدهای خاکی است. از این رو 59 سد خاکی در سال های 2015-1852 انتخاب و عوامل موثر در تخریب یا شکست آن ها در دو گروه انسانی و طبیعی، شناسایی و تحلیل گردید. از سوی دیگر تعداد شکست در هر سال و همچنین تعداد تلفات جانی در بازه زمانی مذکور به طور دقیق بررسی شد. نتایج حاکی از آن است که رو گذری جریان از روی بدنه بیشترین فراوانی را در میان عوامل موثر بر شکست سد به خود اختصاص داده است. از سوی دیگر، کم توجهی و معایب ساخت از جمله عوامل انسانی است که نقش بسزایی را در میزان تحمیل خسارات ایفا کرده که با توجه به وجود مستندات کافی، بایستی بیش از پیش بدان توجه نمود. سایر عوامل با توجه به نوع دسته بندی، سهم متفاوتی از شکست سد را دارا بوده، که در ادامه به بررسی و مقایسه آن ها پرداخته شده است. سد شهرچای با توجه به وجود چندین عامل، احتمال تخریب آن بالا بوده که از این عوامل می توان به پر آب بودن این سد، لغزش دیواره مخزن سد و نزدیک بودن مکان لغزش به بدنه سد اشاره کرد که ممکن است در نهایت موجب روگذری جریان از روی بدنه و تخریب سد گردد که به دلیل نزدیک بودن سد خاکی شهرچای به شهر ارومیه، این سد را به تهدید بزرگی تبدیل کرده است

کلیدواژه ها:

روگذری ، عوامل انسانی ، عوامل طبیعی ، معایب ساخت