کاربرد GIS و RS در تحلیل سیلاب رودخانه های دز و کارون

شکوفایی اقتصادی و اجتماعی در استانهای جنوب غربی کشور، ارتباطی تنگاتنگ با توسعه منابع آب حوضه های آبریز دز و کارون دارد و احداث سدهای زنجیره ای و طرحهای انتقال در این حوضه ها با توجه به پتانسیل موجود، دلیلی بر این مدعاست. با افزایش پیچیدگی در سیستم رودخانه های دز و کارون، توسعه روزافزون مناطق کشاورزی و قطبهای صنعتی و شهری در مجاورت رودخانه ها، کنترل سیلاب با استفاده از مخازن موجود و آینده در کنار بهره برداری بهینه از حجم سیلابها حائز اهمیت است. بدین منظور تحلیل هیدرولیکی رودخانه و مناطق آبگرفتگی در اثر سیلابهای با دوره های بازگشت مختلف برای برآورد خسارت سیلاب، اثر قابل ملاحظه ای بر تعیین حجم کنترل سیل و بهره برداری بهینه از مخازن بالادست دارد.در این مطالعات از دانش GIS و RS برای افزایش دقت داده های ورودی و مفروضات مدلسازی، تحلیل نتایج مدل و تولید نقشه های پهنه بندی سیلاب استفاده شده است. بدین منظور با استفاده از تکنیک GIS اقدام به افزایش دقت در محاسبات هیدرولیک رودخانه و گسترش مقاطع عرضی با استفاده از نقشه های رقومی از محدوده رودخانه به مناطق سیلابدشت گردیده که این مهم تاثیر بسزایی در افزایش کارایی مدل در مناطق کم شیب دشت خوزستان داشته است. همچنین با ابزار Hec-GeoRAS اقدام به بررسی نتایج مدل و پهنه بندی سیلاب در محیط GIS شده است. در بخش دیگری از این مطالعات با استفاده از عکس ماهواره ای منطقه که در شرایط سیلابی تهیه شده، ابتدا اقدام به تدقیق شرایط آبگرفتگی در بخشهای مختلف سیلابدشت جهت اعمال در مدل هیدرولیکی و سپس تحلیل نتایج مدل هیدرولیکی و مقایسه مناطق آبگرفتگی حاصل از مدل و واقعیت سیلاب گردید. از نتایج این مطالعات در تحلیل اقتصادی خسارت سیلاب و محاسبه خسارت مورد انتظار در مناطق سیلابخیز دشت خوزستان استفاده شده است.

کلیدواژه ها:

پهنه بندی سیلاب ، مدل هیدرولیکی ، TIN ، GIS ، RS