بررسی وقوع پدیده کاویتاسیون در مجاری تخلیه کننده تحتانی سدها (مطالعه موردی تخلیه کننده تحتانی سد نرماشیر)

تخلیه کننده ها مجموع های از سازه ها هستند که برای انتقال آب از دریاچه سد به نقاط تخلیه در پایین دست سد بکار می روند. از این رو تحلیل عملکرد تخلیه کننده ها شامل مجرا، دریچهها و خروجی آن از حساسیت خاصی برخوردار می باش د. وجود جریان تحت فشار در بالادست دریچه تخلیه کننده ها، وجود افت انرژی جریان به علت عوامل مختلف و همچنین مقادیر ناچیز نسبت بازشدگی دریچه به هد آب روی دریچه تخلیه کننده، سبب میشود استفاده از روابط و نتایج به دست آمده از روشهای تئوری باعث خطاهای چشمگیری در تعیین پارامترهای مختلف مربوط به تخلیه کننده ها از جمله مقادیر افت فشار دریچهها و ظرفیت آبگذری آن شود. مقاله حاضر، با هدف بررسی توزیع فشار در نقاط مختلف مجرای تخلیه کننده، امکان رخداد پدیده کاویتاسیون، را با استفاده از دادههای به دست آمده از مدل فیزیکی تخلیه کننده تحتانی سد نرماشیر، مورد بررسی قرار داده است. بر این اساس پس از طراحی وساخت مدل فیزیکی مجرا و دریچه ها (سرویس و اضطراری ) در آزمایشگاه مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، آزمایشات لازم بر روی آن انجام پذیرفت. مقادیر هد فشار در نقاط مختلف و میزان آبگذری دریچه در 6 تراز مخزن و 12 بازشدگی از دریچ هها، اندازه گیری گردید. نتایج بدست آمده نشان دادکه در حالت بازشدگی کامل دریچه اضطراری و بازشدگی های مختلف دریچه سرویس ب ین 2% الی 100 %، فشارهای اندازه گیری شده در قسمت های مهم مجرا مثبت می باشد و مناطق ثبت شده با فشار منفی مربوط به ناحیه بعد از دریچه ها می باشد که با هواده ی این مسئله برطرف می گردد. همچنین نتایج نشان داد اندیس حداقل در مجرا در بازشدگی 100 درصد، در روی شیار دریچه سروی س، به مقدار 0/43که بالاتر از محدوده بحرانی قرار دارد، ثبت گردیده است و لذا احتمال وقوع کاویتاسیون در مجرا منتفی می باشد.

کلیدواژه ها:

تخلیه کننده تحتانی ، دریچه سرویس ، دریچه اضطراری ، کاویتاسیون ، مدل فیزیکی ، هوادهی