بررسی انسان انگاری عناصر اربعه در غزلیات بیدل دهلوی

سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 639

فایل این مقاله در 29 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_OURMAZD-10-35_005

تاریخ نمایه سازی: 1 مرداد 1397

چکیده مقاله:

تشخیص یا شخصیت بخشیدن به اشیای بیجان، یکی از زیباترین گونه های صورخیال در شعر است. تصرفی است که ذهن شاعر در اشیا و عناصر بیجان طبیعت می کند و از رهگذر نیروی تخیل خویش به آنها حرکت و جنبش میبخشد. این آرایه به نوعی به تفکر بشر اولیه بازمی گردد؛ چراکه در تفکر بشر قدیم همه چیز جاندار بوده است . بیدل شاعری است تصویرآفرین و صنعت پرداز که تشخیص یا جان بخشی در تصاویر شعری وی ممتاز است و از مضامین سبک شاعر میباشد که با بهره گیری از این آرایه ادبی در کلام، موفق به خلق تصاویر زنده در شعر شده است و به اشعارش روح، جان و پویایی بخشیده است. از این حیث تصاویر ذی روح از طبیعت را در ادبیات فارسی در چهار مبنا می توان بررسی کرد. مبنای عرفانی، اسطوره ای، روان شناختی و مبنای زیباشناسی. بنابراین تشخیص های بیدل غالبا ریشه ای عرفانی و اسطوره ای دارد و غزلیات او از آن مشحون است. وی با بهره گیری از این عناصر تصاویری نو و بدیع و انسان گونه از عناصر اربعه و پدیده های هستی آفریده است. همچنین نگارنده در این جستار بر آنست تا با توجه به تشخیص های انسانانگارانه شعر بیدل، میزان بنمایه های اسطوره ای و کهن الگویی و عرفانی را در نگرش وی تعیین نماید. در پایان، این نتیجه حاصل شده است که بیدل با استفاده از این گونه تشخیص ها در شعرش، به بازگویی باورهای باستانی و جهان بینی اسطوره ای و تفکر عرفانی و فلسفی که وحدت وجود سبب شده است کوشیده رسالت شاعری خویش را به خوبی ایفا کند و تشخیص های او که آدم گونگی دارند بیشتر از باورهای باستانی برخاسته است تا از پندار شاعرانه.

نویسندگان

صبرینه آسبان

عضو هییت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایران. دانشجوی

محمد صالح امیری

دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، واحد بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایران.