از عرفان باباطاهر همدانی تا عرفان عبدالقادر گیلانی

ادبیات عرفانی طیف وسیعی از آثار منظوم و منثور را به خود اختصاص داده است و شاعران در این حوزه بهره های وافری از مضامین عرفانی برده اند. در سروده های شاعران عارفمسلک شاهد موضوعات عرفانی مختلفی هستیم که در میان شاعران عربی و فارسی سرا مشترک است. عبدالقادر گیلانی و باباطاهر همدانی دو شاعری هستند که در این نوشتار جهان بینی عرفانی آنها مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. عبدالقادر گیلانی یکی از عارفان مشهور بود که دارای طریقت و مشرب خاصی در عرفان است و در مقابل باباطاهر عریان همدانی شاعر عامیانه سرایی است که دارای مشی عرفانی بوده است و در لابه لای دوبیتی هایش گاه به موضوعات عرفانی اشاره نموده است. این نوشتار می کوشد به شیوه توصیفی- تحلیلی مضامین عرفانی مشترک دو شاعر را بررسی نموده و همگونی ها و ناهمگونی های جهان بینی عرفانی آن دو را بررسی نماید. مضامینی از قبیل کشف و شهود، مراتب سلوکعرفانی، نقش پیر و مرشد در طی طریق از جمله مضامین مشترک مورد توجه دو شاعر است. از جمله تفاوت های دو شاعر اختلاف در شیوه بیان است؛ بدین معنا که باباطاهر همواره به ساده گویی اهتمام ورزیده حال آنکه گیلانی بیشتر به پیچیده گویی و رمزپردازی های عرفانی روی آورده است.

کلیدواژه ها:

شعر عرفانی ، مضامین عرفانی ، عبدالقادر گیلانی ، باباطاهر