بررسیوضعیتهیدروشیمیو کیفیت منابع آب زیرزمینی دشت اراک‐ استان مرکزی

منابع آب یکی از سرمایه های ملی در هر کشوری به شمار میآید و شکوفائی اقتصادی و اجتماعی جامعه در گرواستفاده بهینه از آن است. پیشبینیها نشان میدهد که تا سال ۲۰۵۰ تعداد ۶۶ کشور با جمعیت حدود دو سوم مردم جهان با کمبود شدید آب مواجه میشوند، ایران نیز از جمله کشورهایی است که در آینده با بحران آب روبرو خواهد بود. بر اساس مطالعات انجام شده متوسط بارندگی سالانه کشور حدود ۲۵۰ میلیمتر است که کمتر از یک سوم متوسط باران سالانه دنیا میباشد. این در حالی است که در بسیاری از نقاط میزان بارندگی به کمتر از ۵۰ میلیمتر در سال میرسد. علاوه بر این، توزیع زمانی و مکانی نامناسب نیز یکی از عوامل مهم کمآبی در کشور است. از این رو بهره برداری از آبهای زیرزمینی بعنوان یک منبع قابل اطمینان که در تمام سال میتوان از آن استفاده کرد مورد توجه قرار گرفته است. در سالهای اخیر پدیده خشکسالی باعث کاهش شدید آبهای سطحی در کشور شده و استفاده از آبهای زیرزمینی بطور چشمگیری افزایش یافته است. این امر علاوه بر اینکه باعث پائین رفتن سطح آب در سفرههای زیرزمینی گردیده موجبات تغییر کیفیت منابع آب زیرزمینی را فراهم نموده است. منطقه مورد بررسی در شمال شهر اراک قرار دارد. این دشت بصورت یک حوضه بسته است که دریاچه میقان در مرکز آن واقع است و جریانهای آبهای سطحی و زیرزمینی منطقه به سمت آن هدایت میشود. بررسیهای انجام شده در سالهای ۱۳۶۴ و ۱۳۷۸ نشان داده است که محدوده مورد مطالعه از یک طرف به دلیل کم بودن میزان تغذیه از طریق جریانهای سطحی و نزولات جوی از حجم ذخیره کمی برخوردار است و از سویی در اثر بهرهبرداری زیاد شدیدًا آسیبپذیر گردیده و این مسئله در نهایت موجبات تغییر کیفیت و سولفاته شدن آبهای زیرزمینی منطقه را فراهم نموده است. بطوریکه کیفیت نامطلوب آب زیرزمینی در قسمتهایی از آبخوان محدودیتهایی جهت مصرف ایجاد نموده است. در این مقاله روند تغییر کیفیت و کاهش حجم ذخیره آبخوان که موجب ناپایداری منبع آب زیرزمینی شده است مورد بررسی قرار گرفته و راه حلهای مدیریتی در قالب چند گزینه پیشنهاد گردیده است.