بررسی ترکیبات شیمیایی اسانس سرشاخه های گلدار گیاه Zataria multiflora Boiss در حالتهای تر و خشک در سایت سردشت زیدون استان خوزستان

آویشن شیرازی Zataria multiflora Boiss یکی از گونه های دارویی تیره نعناعیان (Lamiaceae) است که در جنوب ایران، افغانستان و پاکستان به صورت خودرو گسترش دارد. جهت بررسی کمی و کیفی اسانس گونه آویشن شیرازی در حالت تر و خشک، سرشاخه گلدار گیاه از سایت سردشت زیدون استان خوزستان جمع آوری و استخراج اسانس به روش تقطیر با آب در حالت تر و خشک انجام شد. اجزای شیمیایی اسانس به روش گاز کروماتوگرافی (GC) و گازکروماتوگرافی- طیف سنج جرمی (GC-MS) شناسایی شدند. 29 ترکیب در دو حالت تر و خشک شناسایی که بترتیب 94.046% و 98.45% درصد از مجموع ترکیبات را شامل شدند. بیشترین درصد بازده اسانس در حالت تر با 3.65% بود در حالی که بازده اسانس حالت خشک 1.81% کاهش داشت. ترکیبات عمده اسانس در حالتتر Thymolو(40.02%) Carvacrol و (33.01%) α-Terpinene و (2.45) P- Cymene و (7.165) Linalool و (1.16%) بود ولی در حالتخشک ترکیب α-Terpinene بعنوان ترکیب عمده شناخته نشد. بیشترین درصد ترکیبات عمده Thymol (48.265) و Linalool (1.95%) نیز در مرحله خشک و بیشترین درصد ترکیبات عمده Carvacrol (33.01%) p - Cymene و (7.16%) و α-Terpinene با (2.4%) در حالت تر بدست آمد. بنابراین با توجه به اهمیت دارویی این گونه از نظر درصد بازده اسانس و ترکیبات موثره Carvacrol (33.01%) p - Cymene و (7.16%) حالت تر و از نظر درصد ترکیبات شناخته شده و ترکیبات عمده Thymol (48.26%) و Linalool (1.95%) حالت خشک بهترین حالت کاربرد این گونه است که میتواند نشان دهنده اثر حالت اسانسگیری بر درصد ترکیبات و بازده اسانس باشد.

کلیدواژه ها:

آویشن شیرازی ، Zataria multiflora Boiss ، اسانس ، حالت تر و خشک ، سردشت زیدون