ارزیابی روش های تعیین کسر آبشویی برای مدیریت آبیاری با آب شور

با توجه به اهمیت آبیاری در تولید محصولات کشاورزی و محدودیت منابع آب در مناطق خشک، آبیاری با آب شور یک گزینه برای رفع کمبود آب مورد نیاز است. استفاده از آب با سطح شوری بالا جهت آبیاری مزراع باعث تغلیظ آب خاک منطقه ی ریشه از طریق تبخیر- تعرق آب خالص گشته و این امر سبب افزایش غلظت نمک در آب های سطحی و زیرزمینی در مناطق خشک و نیمه خشک جهان می گردد. از طرفی آبیاری با آب شور نیاز به کاربرد آب اضافی برای آبشویی نمک ها از منطقه ریشه دارد تا از تجمع بیش از حد نمک که تولید بالقوه محصول گیاهان را کاهش می دهد جلوگیری کند. بنابراین بایستی یک تعادل بین استفاده بیشتر آب برای کنترل شوری خاک و استفاده کمتر آب برای حفاظت از کیفیت آب های زیرزمینی از آبشویی آلاینده ها و نیز تامین آب قابل دسترس بیشتر برای کاربری های دیگر وجود داشته باشد. رویکردهای متداول در حالت همگام کسر آبشویی را بیش از حد تخمین می زنند. در این پژوهش به تعیین کسر آبشویی با روش های متداول در شرایط همگام و هچنین روش بیلان املاح خاک برای آب آبیاری با شوری های مختلف و مقایسه نتایج حاصل از کاربرد این روش ها جهت ارزیابی روش های تعیین کسر آبشویی برای مدیریت آبیاری با آب شور پرداخته شد. نتایج نشان داد که با جایگزین نمودن روش های پویا با روش های حالت همگام می توان از توسعه بیش از حد شوری در خاک جلوگیری نمود و کسر آبشویی کمتری نیز به کار برد. با توجه به این که در روش بیلان املاح خاک شرایط گیاه و محیط با ورود تبخیر- تعرق فصلی گیاه و نیز تاثیر بارندگی جهت تعدیل عواقب شوری در نظر گرفته می شود، می توان به نوعی آن را یک روش شبه پویا دانست.

کلیدواژه ها:

مناطق خشک ، شوری ، کیفیت آب زیرزمینی ، کسر آبشویی ، حالت همگام ، روش پویا