تعیین ارتباط بین تنوع محصولات زراعی مزارع شهرستان نهاوند و گونه های علف هرز با استفاده از آنالیز چند متغیره

تداخل و همراهی گونه های مختلف علف هرز در محصولات زراعی با توجه به شرایط اکولوژیکی، محیطی، تنوع و خرد اقلیم هر محصول متفاوت می باشند. ارتباط 7 نوع محصول زراعی شامل (گندم آبی، گشنیز زراعی، ذرت، یونجه قبل از برداشت چین اول، جو دیم، عدس و نخود) شهرستان نهاوند با مجموعه ای از علف های هرز در مزارع آبی و دیم در سال زراعی 94-1393بررسی شد. به منظور تعیین ارتباط بین نوع محصول و تراکم (فراوانی) علف های هرز شهرستان، ضمن پایش از 98 مزرعه محصولات ذکر شده از روش چند متغیره تجزیه به مولفه های اصلی (MPCA) استفاده شد. تجزیه PCA پنج مولفه همبسته معنی دار، در بین ماتریس ترکیبات خطی نوع محصول و تراکم گونه های هرز را تعیین کرد. بطوری که، این پنج مولفه قادر به توجیه 95 درصد تغییرات واریانس ارتباط بین نوع محصول و گونه های علف هرز بودند. علاوه بر این، رسم پراکنش دو نمودار مولفه اول در برابر مولفه دوم قادر به توصیف و بارگذاری حدود نصفی از مجموع تغییرات واریانس (درصد از واریانس تجمعی) بودند. نتایج حاکی از حضور بیشتر علف های هرز فصل گرم در محصول ذرت بود، اما گونه های چند ساله سرگردان سورگوم و پیچک صحرایی به ترتیب از گونه های غالب در ذرت و غالب و همراه در ذرت و گندم بودند. با این حال، گونه های ایستگاهی چند ساله در محصول علوفه ای یونجه ایجاد مزاحمت و فراوانی بیشتری داشتند، ضمن این که گونه های یک ساله در همه محصولات توانایی مزاحمت و حضور داشتند. همچنین گشنیز زراعی بیشترین اشتراک در فراهم کردن زیستگاه اکولوژیک علف های هرز را فراهم کرد.

کلیدواژه ها:

چندساله سرگردان ، چند متغیره تجزیه به مولفه های اصلی ، دو نمودار ، گشنیز ، گونه های ایستگاهی