تحلیل توسعه و گسترش کالبدی شهر نیکشهر با استفاده از مدلهای آنتروپی شانون و هلدرن و ارایه الگوی توسعه کالبدی بهینه آتی شهر

توسعه کالبدی و رشد جمعیتی شهرها تا پیش از چند دهه اخیر دارای افزایش هماهنگ و متعادل بود اما با بروز تحولات جدید، شهرها به سرعت تغییرات و دگرگونی هایی را پذیرفتند. تحولات اخیری که در سطح اقتصادی و اجتماعی صورت گرفته، رشد و توسعه کالبدی شهرها را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. گسترش بخش خدمات و همچنین تمرکز صنایع در شهرها موجب جذب افراد بسیاری از روستاها به سمت شهرها شد. این مهاجرت روستایی به شهرها نقش بسیار مهمی در ایجاد تراکم و ازدحام در شهرها داشته و باعث گسترش بدون برنامه آنها گردیده است. شهر نیکشهر نیز از قاعده توسعه ناموزون و بدون برنامه، مستثنی نیست و رشد جمعیت شهری و توسعه کالبدی آن از این روند تبعیت می کند و توسعه آن با توجه به تحولات جمعیتی و اقتصادی که طی چند دهه اخیر در آن رخ داده و محدودیت های طبیعی رشد شهر (ارتفاعات، رودخانه ها، باغات و اراضی کشاورزی)، در حال حاضر با مسایل و مشکلاتی روبروست. روش بکار گرفته در این پژوهش توصیفی – تحلیلی و تحلیلی – تطبیقی بوده که به منظور تحلیل داده ها از مدلهای کمی آنتروپی شانون و هلدرن استفاده شده است. بررسی داده ها نشان می دهد که در نیکشهر تا سال 1365 شهر بصورت فشرده رشد کرده؛ اما از این سال به بعد رشد بدقواره شهری (اسپرال) رخ داده و میزان آن بر اساس مدل هلدرن 25 درصد بوده است. هدف تحقیق حاضر ساماندهی الگوی توسعه و گسترش کالبدی شهر نیکشهر است. براساس نتایج حاصل از یافته های تحقیق، با توجه به گسترش شکاف ارزش آنتروپی ناشی از رشد افقی و اسپرال شهر، که خود متاثر از الگوی رشد خطی آن است، الگوی متمرکز – قطاعی به عنوان الگوی توسعه کالبدی بهینه آتی آن تشخیص داده شد. برای تحقق این امر مهم بایستی با تقدم زمانی و مکانی از الگوی گسترش تمرکز درون بافتی و در عین حال الگوی پیوسته قطاعی با توسعه سیستم شبکه ارتباطی متقاطع و مورب بهره گرفت.

کلیدواژه ها:

توسعه کالبدی ، مدل آنتروپی شانون ، مدل هلدرن ، الگوی توسعه کالبدی بهینه ، نیکشهر