سمیت تنفسی اسانس شاه اسپرم و کاکوتی کوهی روی سوسک چهارنقطه ای حبوبات

گیاهان دارای ترکیباتی هستند که خواص حشرهکشی داشته و بعضی از این ترکیبات گیاهی عامل مقاومت گیاه در برابر آفات میباشند. در این بررسی سمیت تنفسی دو اسانس گیاهی کاکوتی و شاهاسپرم بر روی حشرات کامل سوسک چهار نقطهای حبوبات (Callosobruchus maculatus: Bruchidae) مورد ارزیابی قرار گرفت. بر پایه آزمایشات مقدماتی، برای هر اسانس پنج غلظت بر اساس فاصله لگاریتمی تهیه گردید . غلظتهای 9،12.5،17.6،24.5،34.2 میکرولیتر در لیتر هوا از اسانس کاکوتی و غلظت های 5.12، 7.23، 10.19، 14.36، 20.24 میکرولیتر در لیتر هوا از اسانس شاهاسپرم علیه حشرات کامل مورد آزمایش قرار گرفتند. آزمایشات زیستسنجی در دمای 1±27 درجه سانتیگراد و در رطوبت نسبی 5±65 درصد انجام شد. آزمایشات بر اساس طرح فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی انجام گرفت. آزمایشات با 4 تکرار مستقل برای هر یک از زمانهای 24، 48، 72 ساعت و 30 حشره کامل در هر تکرار صورت پذیرفت. شمارش تلفات در زمانهای 24، 48 و 72 ساعت پس از تیمار کردن انجام گرفت. نتایج حاصل از آزمایشات نشان داد که با افزایش غلظت و زمان، میزان تلفات حشرات کامل افزایش مییابد. بیشترین میزان تلفات حشرات کامل پس از 72 ساعت اسانس دهی در بالاترین غلظت به کار رفته ( μ1.1 air 34.2 ) در اسانس کاکوتی و به میزان 94.65 درصد به ثبت رسید . این مقدار برای اسانس شاهاسپرم 75.20 درصد بود. کمترین میزان LC₅₀ نیز پس از 72 ساعت اسانسدهی و به میزان 4.01 و 6.95 میکرولیتر در لیتر هوا به ترتیب برای اسانسهای کاکوتی و شاه اسپرم محاسبه گردید . با توجه به میزان تلفات و مقدار LC₅₀ میتوان اینگونه بیان کرد که اسانس کاکوتی در کنترل حشرات کامل سوسک چهار نقطهای حبوبات موثرتر بوده است. این نتایج نشان میدهد که اسانسهای گیا هی می توانند به عنوان عواملی برای کنترل آفات انباری به خصوص سوسک چهار نقطهای حبوبات در نظر گرفته شوند.

کلیدواژه ها:

سمیت تنفسی ، شاهاسپرم ، کاکوتی کوهی ، سوسک چهار نقطهای حبوبات