سیر تحول مهمانسراها در ایران

ایران زمین به دلیل گستردگی و قرار گرفتن در موقعیت تلاقی شاهراه های شرق و غرب و شمال به جنوب و حضور اقوام مختلف از دیرباز در ایجاد اقامتگاه ها برای کاروان ها پیشتاز و طلایه دار بوده است. براساس شواهد مستند تاریخی ایران از پیشگامان احداث راه و جاده، سامانه های ارتباطات و خبررسانی و کاروانسرا و امثال آن بوده است. پیشاهنگی و دیرینگی ایران در بهره مندی از نسبت های کهن سکونت، ساخت و ساز، رشد، توسعه و تکامل روزافزون و تدریجی معماری، یادگارهای زیبا و منحصر بفرد در این سرزمین به یادگار گذاشته است. کاروانسراهای ایران که از مهمترین دستاوردهای معماری این سرزمین به شمار می روند، در شرایط و وضعیت های متفاوت اقلیمی، بازرگانی و ... سبک و ویژگی های متنوعی به خود گرفته اند. در سرزمین چهار فصل ایران از عرصه های سرسبز شمال تا واحدهای کویری و از کرانه های رودهای کوراوارس تا سواحل و جزایر خلیج فارس، از بین النهرین (میان رودان) تا ماورای جیحون، تنوع زیبا و شگفت انگیزی از طرح – ساختار- ویژگی ها – سبک – ابعاد – مصالح و ... در کاروانسراها دیده می شود، به گونه ای که بررسی آنها نشان می دهد که میان این همه کاروانسرا هیچ کدام دارای طرح و نقشه مشترک و واحد نیستند. به تعبیری هرکدام خاص و منحصر بفرد هستند. روش پژوهش به صورت توصیفی – تحلیلی می باشد.

کلیدواژه ها:

کاروانسرا ، هتل ، کاروان ، رباط ، چایخانه