بهبود و تقویت برنامه های آموزشی ترویجی آبخیزداری در راستای مدیریت پایدار منابع آب و خاک در استان همدان

هدف این تحقیق بررسی و تحلیل راهبردهای تاثیرگذار در بهبود و تقویت برنامه های آموزشی- ترویجی آبخیزداری در راستای مدیریت پایدار منابع طبیعی (آب و خاک) ایت. منطقه مورد مطالعه استان همدان می باشد. جامعه آماری این پژوهش 124 نفر کارگزار ترویج است که در جهاد کشاورزی استان فعالیت دارند. نمونه مورد مطالعه شامل 76 نفر از کارگزاران مزبور است که با روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب شدند. این پژوهش از نوع توصیفی (غیر آزمایشی) است که به روش پیمایشی با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه انجام گردیده است. روایی ظاهری و محتوایی پرسشنامه با استفاده از پانل کارشناسان متشکل از اساتید گروه ترویج و آموزش کشاورزی در دانشگاه علوم و تحقیقات تهران و کارشناسان ترویج بدست آمد. پرسشنامه آزمون میدانی شده و پس از تجزیه و تحلیل پایایی، آلفای کرونباخ 81 بدست آمد. نتایج تحقیق نشان داد که مهمترین نقش و تاثیر گذاری ترویج جهت تحقیق اهداف مدیریت پایدار منابع طبیعی بترتیب در «کاربرد تکنولوژی های مناسب توسط بهره برداران»، «بهبود بهره وری منابع» و «حفاظت از محیط زیست و تنوع بیولوژیک» بوده است. پس از انجام تحلیل عاملی، راهبردهای تاثیر گذار در توفیق برنامه های ترویج آبخیزداری در 4 عامل گروه بندی شدند. این عوامل عبارتند از: 1) شرایط پیرامونی و محیطی برنامه های ترویجی، 2) سازمان و مدیریت برنامه های ترویجی، 3) روش ها و رهیافت های ترویجی، 4) صلاحیت های نیروهای ترویج. که مجموعا 73/804 درصد کل واریانس متغیرها را تبیین می کنند. از بین این عوامل، عامل اولین بیشترین سهم را در تبیین واریانس متغیرها داشته است (60/068%).

کلیدواژه ها:

راهبردها ، برنامه های آموزشی- ترویجی آبخیزداری ، مدیریت پایدار منابع طبیعی (آب ، خاک)