عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ های نخود در شرایط تنش خشکی

گیاهان زراعی در طول دوره رشد و نمو خود تحت تاثیر تنش های مختلف محیطی اعم از زیستی و غیر زیستی قرار می گیرند. در این بین، تنش کم ابی بیش از سایر تنش های محیطی شوری، سرما و گرما رشد عملکرد گیاهان زراعی را محدود می کند و تغییرات قابل توجهی را در خصوصیات فیزیولوژی و بیوشیمیایی گیاه القاء می کند. نخود زراعی LCicer arietinum ، محصولی است که در سرتاسر دنیا کشت می شود و به شرایط آب و هوایی متفاوت از معتدل تا گرم و از مرطوب تا خشک سازگار است خصوصیاتی همچون توانایی تثبیت نیتروژن، ریشه دهی عمیق و استفاده موثر از نزولات جوی سبب شده است که این گیاه نقش مهمی در ثبات تولید نظام های زراعی در کشاورزی پایدار ایفا نماید. در برخی نقاط دنیا نیز جایگزینی حبوبات به جای آیش در سیستم های زراعی گندم آیش با موفقیت های مطلوبی به همراه بوده است. هرچند که مقاوم نخود به خشکی بیشتر از سایر حبوبات سرما دوست است ولی تنش خشکی یکی از مهم ترین عوامل کاهش عملکرد در این گیاه محسوب می شود. در بخش وسیعی از اراضی زیر کشت نخود که زمستان معتدل دارند، کشت پاییزه نخود رایج است و در مناطق با زمستان سرد و مناطق مرتفع نخود به صورت بهاره کشت می شود از آنجا که مقدار و پراکنش بارندگی در پاییز و بهار متغیر است، وقوع تنش خشکی در همه مراحل رشد رویشی و زایشی محتمل است. Gangali et al.2008 به منظور ارزیابی تاثیر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد در ارقام نخود Cicer arietinum L آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار در مزرعه ای در زنجان به مرحله اجرا درآمد. در این ازمایش، سطوح ابیاری در دو سطح آبیاری مطلوب و تنش خشکی در کرت های اصلی و ارقام نخود هاشم، آرمان و جم در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج این بررسی نشان داد که اعمال تنش خشکی باعث کاهش عملکرد دانه و اجزاء عملکرد گردید. ارقام هاشم و ارمان در هر دو شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی به ترتیب بیشترین و کمترین عملکرد دانه را داشتند دلیل عملکرد بالاتر رقم هاشم در شرایط تنش خشکی، به ترتیب بیشترین و کمترین عملکرد دانه را داشتند. دلیل عملکرد بالاتر رقم هاشم در شرایط تنش خشکی، زن صددانه، تعداد غلاف در بوته بیشتر این رقم نسبت به سایر ارقام در شرایط تنش خشکی بود.

کلیدواژه ها:

تنش خشکی ، تعداد غلاف در بوته ، عملکرددانه ، وزن صد دانه