نقش و قدرت یابی گروه های نوظهور قومی- مذهبی در عراق جدید و ساختار سیاسی جدید آن و تاثیر آن بر ایران (بین سال های 2004 - 2009)

با فروپاشی امپراتوری عثمانی و تاسیس کشور عراق و تثبیت نظام سلطنتی در آن و به قدرت رسیدنخاندان سنی مذهب هاشمی، شیعیان از مناصب حکومتی کنار زده شدند. اما متعاقب حمل هی آمریکا ومتحدان غربی آن به جمهوری عراق به رهبری صدام حسین و حزب بعث در سال 2003 ، این کشوردچار تغییرات بنیادینی در ساختارهای سیاسی و اقتصادی خود گردیده است،شیعیان که تا دوره زمامداری صدام نه در صحنه سیاسی قدرت داشتند و نه به عنوان نیروی سیاسی موثردر عراق شناخته می شدند با فروپاشی صدام به عنوان بزرگترین نیروی سیاسی این کشور توانسته اند سنیها را در یک بازی سیاسی سرکوب نمایند. حزب بعث معتقد بود که همه اعراب در سراسر جهان، یک ملتواحد را تشکیل میدهند و مرزهایی که آنها را از هم جدا کرده است غیرطبیعی و از ساخته هایامپریالیسم است.شناسایی و فهم زمینه های فرص تسازی وچالش از ناحیه عراق جدید و نیز نیروهای داخلی تاثیر گذار ونیز کشورهای خارجی ذینفع تاثیر گذار برای منافع ملی ایران یکی مباحث راهبردی در تعیین و تبییناستراتژی های ایران در منطقه ی خاورمیانه به شمار می رود؛ از اینرو می توان گفت اکنون عراق بهآوردگاهی برای مناسبات نه چندان دوستانه ی ایران با کشورهایی چون عربستان سعودی، ترکیه و آمریکاتبدیل شده است که هرکدام از این کشورها در صددند تا منافع خود را با نیروهای داخلی عراق پیش برند.از اینرو دستیابی به راهبرد بهینه سیاست خارجی ایران درعراق جدید تحت تاثیر تضارب نیروهای موجوددر عراق و کنسرتهای بین المللی شکل می گیرد. این مسیله از این روی بسی مهمتر به نظر می رسد کهتحولات جدید و در حال وقوع سوریه نیز می تواند اهمیت این تضارب و برخورد نیروها و جایگاه دولتایران و امنیت ملی آن را تحت الشعاع خود قرار دهد. در این راستا ترکیه و عربستان سعودی مهمترینچالشهای ایران در این رابطه می باشند.

کلیدواژه ها:

صدام حسین ، حزب بعث ، امپریالیسم ، خاورمیانه