بررسی مفهومی تژیینات آجر و گچ کاری در محراب های رباط شرف

از نمونه شاهکارهای هنر اسلامی می توان از محراب های خطه خراسان نام برد که در کاروانسرای رباط شرف متعلق به دوره سلجوقی جای گرفته است. هنر گچبری این محراب بنا به نوع کاربرد خط نگاره و نگاره، اهمیت فراوان و تحسین برانگیزی دارد. این خوانش وجود دارد که انتخاب آیات و نقش مایه های قابل تامل برای محراب نشان از گرایش های مذهبی و فرهنگی صاحب منصبانی دارد که با زیرکی از لوای مفاهیم کلام الله خواسته اند رویه شان را عیان سازند. کتیبه ها از پرفضیلت ترین آیات الهی بوده که با بستر معماری آن، هماهنگ و هم آوا شده است و بر وحدانیت، عدالت وحی و قیوم بودن خداوند، اهمیت نماز، روز قیامت و گذرا بودن دنیا گواهی می دهد. هنرمندان دوره سلجوقی در این آثار با الهام از نقوش دوران اسلامی برای خلق انواع نگاره های گیاهی، هندسی و ترکیب بندی های پیچیده، با آگاهی از روابط زیبایی شناسی و مهارت در اجرای آثار، توانسته اند عناصر بصری متنوعی را به سرانجام و یکپارچگی برسانند. این نوشتار نگاره و خط نگاره در محراب های رباط شرف را از لحاظ زیبایی شناسی مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است. روش تحقیق در این نوشتار توصیفی- تحلیلی و جمع آوری داده ها بر مبنای اطلاعات اسنادی بوده است.

کلیدواژه ها:

هنر اسلامی ، هنر دوره سلجوقی ، محراب ، رباط شرف