معماری کتابخانه های دیجیتال 4.0 بر مبنای ابرابر

در سال های اخیر پیشرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات، کسب و کارها و جنبه های مختلف زندگی فردی و اجتماعی را دگرگون ساخته است. با توسعه فناوری های اطلاعات، سیستم های مدیریت اطلاعات متنوع از جمله کتابخانه های دیجیتال با هدف تامین منابع اطلاعاتی در سراسر دنیا شکل گرفت. این پژوهش با هدف توسعه سیستم های کتابخانه ای ایران برای شکستن محدودیت های موجود مانند محدودیت های منابع، محدودیت های جغرافیایی، و محدودیت های دسترس پذیری ، و با هدف توسعه یکپارچگی و بهینه سازی خدمات کتابخانه ای، با استفاده از تکنولوژی های روز مانند وب 40 و رایانش ابری صورت گرفته است. در سال های گذشته فعالیت هایی به منظور دیجیتالی شدن کتابخانه های سنتی در ایران صورت گرفته است، اما به دلیل توزیع ناهمگون کتابخانه ها و استفاده از ابزارها و روش های متفاوت ذخیره و بازیابی اطلاعات، امکان اشتراک منابع بین کتابخانه ای و استفاده موثر از کتابخانه ها فراهم نیامده است. این پژوهش با به کارگیری فناوری وب و رایانش ابری و ابرابر ، نشان می دهد که امکان استفاده از سیستم های ناهمگون و توزیع شده میسر است و کتابخانه های دیجیتال بر مبنای ابرابر را کتابخانه های ایده آل آینده نزدیک معرفی می کند. کتابخانه 40 با مفاهیمی چون سیستم های فردمحور خلاق و جوامع متصل 4 در فضای اطلاعات5 پیوند خورده است و ابزار اصلی برای فعالیتهایادراکی بدون محدودیتهای منطقی، مفهومی، فیزیکی، زمانی و حتی محدودیت های شخصی و محدودیت های اطلاعاتی است.در این پژوهش،ابتدا با بررسی اسناد و مدارک علمی موجود در زمینه کتابخانه های دیجیتال و معماری کتابخانه های دیجیتال، معیارهای دخیل در طراحی کتابخانه های دیجیتال را مشخص می کند و فرصت های موجود در فناوری رایانش ابری و وب را مدنظر قرار می دهد. سپس، با بهره گیری از متدلوژی سیستم های نرم، معماری گذار از وضعیت کتابخانه های سنتی به کتابخانه های 40 را در قالب مدل مفهومی با 25 فعالیت هدفمند ارایه می کند. همچنین، در طی پژوهش با بررسی ویژگی های کتابخانه های دیجیتال، معماری 4 لایه کتابخانه های دیجیتال6(IIDLA) 40 و مدل اشتراک منابع دیجیتالی بین کتابخانه ای را نیز ارایه می کند.

کلیدواژه ها:

کتابخانه دیجیتال ، معماری کتابخانه هوشمند ، متدولوژی سیستم نرم ، مدل فعالیت های هدفمند ، رایانش ابری