پایش ماهواره ای منطبق بر شرایط زمین هواشناختی گردوغبارهای ناشی از بادهای 120 روزه در دشت سیستان

طوفان های گردوغبار یکی از پدیده های رایج در مناطق خشک و نیمه خشک است که باعث بروز مشکلاتی در فعالیت های انسانی، کشاورزی، زیرساخت های اجتماعی، حمل و نقل، سلامت و اقتصاد جامعه می شود. همچنین حجم فراوان ذرات حمل شده به جو، بیلان انرژی را تحت تاثیر قرار می دهد. گردوغبار منجر به التهاب ریه، واکنش های آلرژیک، بیماری های چشم، مننژیت و غیره می شود. با توجه به اینکه طی سال های اخیر، تعداد وقوع طوفان های گردوغبار در کشور ایران بسیار بالا بوده و دشت سیستان نیز از این وضعیت مستثنی نبوده است، بنابراین شناسایی و پایش روزانه آن حایز اهمیت است. از آن جایی که مدل های عددی هواشناسی به تنهایی قادر به ردیابی و آشکارسازی طوفان های گردوغبار نمی باشند، امروزه تکنولوژی سنجش از دور با فراهم آوردن تصاویر متعدد جهانی و منطقه ای در مقیاس های زمانی و مکانی مختلف به عنوان ابزاری مناسب برای پایش، اندازه گیری و برداشت ویژگی های گردوغبار شناخته شده است. در این پژوهش، علاوه بر تحلیل های آماری مبتنی بر داده های ایستگاهی و تحلیل همدیدی مبتنی بر فراسنج های هواشناسی اخذ شده از پایگاه داده ای NOAA، با استفاده از شاخص های سنجش از دور بر روی تصاویر باندهای 20، 21، 29، 31 و 32 سنجنده مودیس ماهواره ترا، گردوغبارهای ناشی از بادهای 120 روزه دشت سیستان پایش و نقشه های مرتبط ارایه گردید. نتایج دریافتی، به خوبی افزایش دوره ای سرعت باد را در طی دوره فعالیت بادهای 120 روزه و شکل گیری طوفان های گردوغباری، منطبق با راستای بادهای شمال غربی جنوب شرقی، نشان داده است. همچنین نقش بستر خشکیده تالاب های هامون به عنوان مهم ترین کانون های تغذیه غبار طوفان های گردوخاک در دشت سیستان مشخص شده است.

کلیدواژه ها:

باد 120 روزه ، پایش ماهواره ای ، دشت سیستان ، گردوغبار