بررسی و نقد نظرات دکتر نصر حامد ابوزید در مورد تفسیر و تاویل

دکتر نصر حامد ابو زید اندیشمند نو اندیش مصری در مورد تفسیر و تاویل نظراتی را ابراز داشته است که برخی از آن ها قابل تایید و برخی هم قابل رد می باشند . تفسیر را به معنای آشکار کردن امر پوشیده و مخفی می داند که امری قابل قبول است اما سپس بیان می کند که با واسطه و تفسره ی دانش های زبانی می توان به تفسیر نایل آمد غافل از اینکه دانش های زبانی با زیر مجموعه های آن فقط بخشی از منابع تفسیر هستند ، ما در فرایند تفسیر علاوه بر این دانش های زبانی به علوم و قراین معتبر دیگر مانند خود قرآن ، روایات قطعی الصدور و قطعی الدلاله و علوم قرآنی و . . . . هم نیازمند هستیم . در مورد تفسیر ماثور و اینکه به چه دلایلی نباید در آن حد از تفسیر قدما متوقف شویم نظراتی را ابراز داشته است که قابل قبول هستند . تاویل را به معنای حرکت شیء یا پدیده ای یا در جهت بازگشت به اصل و ریشه اش یا در جهت غایت و عاقبت آن به همراه تدبیر و مراقبت از آن می داند ، البته این حرکتی عقلی و ذهنی در فهم پدیده هاست نه حرکتی مادی . دکتر نصر در اینجا نکته ی ظریفی را از تاویل بر وزن تفعیل به دست آورده است که دال بر معنای حرکت است که از نظر بقیه دانشمندان به دور مانده است . وی تفسیر را نیازمند تفسره و واسطه می داند ولی تاویل را بی نیاز از تفسره و واسطه ، اما در ادامه بیاناتش دچار تناقض آشکار شده و از واسطه های مانند علوم مورد نیاز تفسیر ، علوم عقلی و نقلی و حرکت تاریخی و . . . . برای تاویل نام می برد . دکتر نصر از تاویلات معصومین که در روایات به عنوان راسخان در علم و دانایان به تاویل نام برده شده اند غافل شده و آن ها را تاویلات باطل شیعه می داند . موارد فوق الذکر را در طول مقاله به تفصیل بیان نموده ایم .

کلیدواژه ها:

دکتر نصر حامد ابو زید ، تفسیر ، تاویل