تجزیه همبستگی و علیت در دو شرایط عدم تنش و تنش خشکی در ارقام جو

به منظور بررسی روابط بین صفات فنولوژیک و تاثیر آن ها بر عملکرد ارقام جو، آزمایشی در سال 1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج در شرایط نرمال و تنش خشکی اجرا شد. این آزمایش به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار برای هر یک از شرایط تنش و عدم تنش بود. سیزده صفت در این بررسی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج همبستگی صفات در شرایط نرمال نشان داد که بین صفات شاخص برداشت و طول پدانکل در سطح احتمال 1 درصد و طول ریشک و طول بذر درسطح احتمال 5 درصد با عملکرد همبستگی مثبت و معن یداری وجود داشت. بر اساس رگرسیون گام به گام برای شرایط بدون تنش سه صفت شاخص برداشت، ارتفاع بوته و طول پدانکل وارد مدل شد و در مجموع 82/79 درصد از تغییرات عملکرد دانه را توجیه نمود. جهت شناسایی میزان اثرات مستقیم و غیر مستقیم تجزیه علیت بر روی صفات وارد شده به مدل رگرسیونی تحت شرایط نرمال انجام شد، بر اساس نتایج حاصله هر یک از صفات شاخص برداشت، ارتفاع بوته و طول پدانکل به ترتیب با میزان 0/749 ، 0/222 و 0/213 دارای بالاترین اثر مستقیم با عملکرد بودند. در شرایط تنش خشکی صفات شاخص برداشت و وزن هزار دانه همبستگی مثبت و معنی دار در سطح 5 درصد و صفت ارتفاع بوته در سطح 5 درصد همبستگی منفی با عملکرد داشتند. رگرسیون گام به گام در شرایط تنش نشان داد که دو صفت شاخص برداشت و روز تا سنبله دهی وارد مدل شدند. تجزیه علیت بر روی صفات وارد شده به مدل صورت پذیرفت بر اساس این نتایج صفت شاخص برداشت با 0/386 دارای اثر مستقیم مثبت و صفت روز تا سنبله دهی با 0/26 - دارای اثر مستقیم منفی با عملکرد دانه بود. با توجه به نتایج حاصل از این آزمایش می توان با کنترل صفات مذکور جهت افزایش محصول اقدام کرد.

کلیدواژه ها:

صفات فنولوژیک ، رگرسیون گام به گام ، اثرات مستقیم و غیر مستقیم