شناخت هویت در معماری ایرانی اسلامی

در تعریف واژه هویت در فرهنگ معین نیز چنین آمده است: ( هویت یعنی حقیقت شی یا شخصی که مشتمل بر صفات جوهری او باشد. هویت در لغت به معنای شخصیت، ذات، هستی، وجود و منسوب به هو می باشد). هویت تلقی از خود یا خود آگاهی فردی و جمعی است و آنگاه که در برابر دیگری و دیگران ترسیم میشود، ماهیت یا وجه تمایز ما از دیگران است و معرف مجموعه عناصر و ویژگیهایی است که دیگران فاقد و ما واجد آن میباشیم . در تکوین و شناخت هویت، که در مسیر زمان قوام میگیرد، تاریخ نقشی کلیدی دارد و هویت چونان تکه)، در تحلیل هویت ایرانی اسلامی، واجد اهمیت است. پرسش از هویت معماری همان پرسش از ماهیت اثر یا هویت معمار یا حقیقتی است که در بنا نهفته است. هویت بنا و هویت معمار میتواند یک حقیقت تلقی شود. در این وضعیت پیوندی حقیقت جویانه میان بنا یا معمار و دیگران برقرارمیشود. سکونت کننده در اثر به قرار و آرام میرسد. به سخن دیگر معمار اثر یا بنایی که حاصل فهم او از هستی و زندگی یا هویت خود اوست برای سکونت برپامیکند . نگاهی اجمالی به تاریخ معماری ایران و سایر تمدنهای جهان نشان میدهد که هیچ اثر بزرگ معماری وجود ندارد که براساس اندیشه ای مدون و روشن شکل نگرفته باشد. این اندیشه گاهی ریشه در جهان بینی دارد (گاه اسطوره و گاهی هم در سنتها و عادتها) به این ترتیب میتوان گفت که هر تمدن یا قومی در دورانهای مختلف معماری خاصی را ارایه میدهد . نبود اندیشه و فلسفه ای محکم دراندیشه معماری معاصر ما و تقلید از الگوهای شکست خورده ای که طراحان آن به صراحت به ناکارآمدی آن اذعان کرده اند، شاید از عوامل این بی هویتی در عرصه معماری و هنر امروز ما باشد.

کلیدواژه ها:

هویت ، معماری ایرانی اسلامی ، حس مکان ، حس زمان