بررسی مساجد معاصر شهر تهران و تطبیق آن با شرایط بهینه نمونه های مورد بررسی: مسجد الجواد، مسجد امام رضا

مسجد ریشه در کلمه سجده دارد و مکانی است برای نیایش و وحدت مسلمانان در دین اسلام که این مکان معنوی ابتدا با یک پلان مربع شکل و بسیار ساده با سقفی از جنس شاخ و برگ درختان نخل توسط حضرت محمد (ص) و یاران ایشان ساخته شده است. این مکان معنوی از گذشته تا به اکنون در کشورهای مختلف از جمله ایران دستخوش تغییرات شگرفی بوده است. هدف از انجام این مقاله بررسی کالبد معماری مساجد مدرن و تطبیق آن با شرایط بهینه در شهر تهران است. این پژوهش به دنبال آن است که آیا مساجد امام رضا و الجواد در تهران از لحاظ شاخص ها و استانداردهای فیزیکی زمین و معماری و همچنین از نظر ظرفیت، سازگاری، وابستگی و مطلوبیت از شرایط بهینه برخوردار هستند روش تحقیق استفاده شده در این مقاله توصیفی تحلیلی است و برای گردآوری اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه ای، اسنادی، بررسی متون و مشاهدات میدانی استفاده شده است و در ادامه به توصیف نمونه های موردی ( مسجد امام رضا مسجد الجواد در تهران ) به دلیل تغییرات عمده در کالبد فیزیکی این مساجد می پردازیم و در نهایت آن ها را با ضوابط و الگوهای معماری و مکان یابی موردقیاس و بررسی قرار می دهیم. نتایج این تحقیق حاکی از آن شد، با وجود اینکه در هردو مسجد ریز فضاهای مهم مورد نظر یک مسجد محلی طراحی شده است اما با توجه به تصویرسازی ذهنی افراد از مسجد، که بیشتر از مساجدی با گنبد و مناره بوده است؛ شناخت مردمی که اطراف این مساجد زندگی می کنند نسبت به این مساجد کمتر است. در ادامه می توان گفت مساجدی که شکل فیزیکی آن ها بسیار متفاوت تر از دیگر مساجد قدیمی ایرانی اسلامی که اکثرا کالبدی یکنواخت داشته اند هستند، مانند مسجد الجواد، مسجد امام رضا، مسجد ولیعصر، مسجد قدس و .. می توانند نیازها و خواست های افراد را تامین کنند و موردپذیرش مردم واقع شوند، این موضوع با توجه به حضور افراد در این مساجد مشهود بوده است. اما برای شناخته تر شدن به زمان بیشتری نیاز است.

کلیدواژه ها:

مسجد ، معماری ، کالبد ، برنامه فیزیکی ، مکان یابی