ماهیت علم جدید از دیدگاه گاستون باشلار

هدف این مقاله بررسی ماهیت و مشخصه های علم جدید از دیدگاه گاستون باشلار است. باشلار که خود درسطح بالایی با علوم جدید آشنایی داشت و عمیقا از انقلاب های نسبیتی و کوانتومی در فیزیک متاثر بود به عنوان یک فیلسوف علم با رویکردی معرفت شناختی به بررسی تاریخ علم میپردازد. وی با این نگرش تاریخی به نتایجی دست مییابد که ماهیت و عملکردی متفاوت از گذشته را برای علم جدید که از نظر وی مشخصا با نظریه نسبیت آغاز میشود، آشکار میسازد. در این مقاله به روش توصیفی ابتدا به بررسی رویکرد معرفت شناسی تاریخی باشلار میپردازیم که تمایز میان ذهنیت علمی از ذهنیت پیشاعلمی و بهتبع آن گسست میان تاریخ علم از تاریخ پیشاعلم را نشان میدهد. سپس بر مبنای این گسست اساسی به بررسی وجوه مشخصه علم جدید میپردازیم. نتیجه این بررسی پنج ویژگی اساسی علم جدید شامل 1( معرفت شناسی غیردکارتی 2( گسست معرفتشناختی 3( عقل گرایی کاربردی 4( پدیدارشناسی تکنیکی و 5( خصلت اجتماعی علم جدید؛ را به عنوان وجه ممیزه آن از پیشاعلم یا علم قدیم نشان داده، ماهیت و شیوه عملکرد ویژه آن را آشکار میسازد.

کلیدواژه ها:

علم جدید ، باشلار ، گسست معرفتشناختی ، پدیدارشناسی تکنیکی ، عقلانیت کاربردی