شرایط حقوقی اعمال صلاحیت جهانی در حقوق بین الملل

با ظهور جرایم فراملی، ضرورت بازنگری در مبانی صلاحیت سرزمینی و شخصی شکل گرفت و به دنبال آن صلاحیت جهانی به عنوان مبنای قانونی رسیدگی به جرایم بین المللی وارد حقوق داخلی دولتها شد. صرف نظر از منشا (عرفی یا قراردادی بودن) و ماهیت (الزامی یا اختیاری بودن) اعمال صلاحیت جهانی نیازمند شرایطی است؛ که از منابع مختلف حقوق بین الملل استخراج شدنی است. حضور متهم، قانونی بودن جرم و مجازات، منع مجازات مضاعف، مجرمیت متقابل، عالم بودن به قانون و رعایت تعهدات بین المللی از جمله این شروط است. در رعایت برخی شروط تردیدی وجود ندارد؛ الزامی بودن برخی شروط، مانند اصل مجرمیت متقابل، اصل عالم بودن به قانون، اصل وجود شاکی خصوصی با چالشهایی روبه روست. اعمال صلاحیت جهانی میتواند به حفظ نظم عمومی بین المللی کمک کند در صورتی که شروط مربوط به آن توسط محاکم ملی رعایت شود. تعیین شرایط حقوقی اعمال صلاحیت جهانی موجب تدوین، تفسیر و اعمال صحیح صلاحیت جهانی توسط قانونگذار و دستگاه قضایی دولتها – و از جمله جمهوری اسلامی ایران در رابطه با ماده 9 قانون مجازات اسلامی – خواهد بود.

کلیدواژه ها:

صلاحیت جهانی ، حقوق بین الملل کیفری ، حقوق بین الملل ، جرایم بین المللی ، محاکم ملی