رویکردهای متفاوت به مقوله مهندسی فرهنگی

مقاله حاضر سعی دارد با روشی تحمیلی - تاریخی و در یک چارچوب مقایسه ای به تعمق در مورد کاربرد اصطلاح مهندسی فرهنگی پرداخته، رویکردهای عمده ای را که در این خصوص وجود دارد مورد بررسی اجمالی قرار دهد. قطعا مهندسی فرهنگی به معنای طراحی فضاهای فرهنگی مد نظر متخصصان علوم انسانی نیست. مهندسی فرهنگی را در یک اجتماع کلی بستری برای دستیابی به فرهنگ مطلوب در سایه منابع و مقدورات وجود می دانند اما رویکردهای متنبه چپ گرایان فرهنگی، متخصصان توسعه نیافتگی، فیلسوفان سیاسی و مردم شناساند این موضوع باعث شده که موضوع فرهنگی هر چه بیشتر خصوصیت میان رشته ای پیدا کند. موضوع مهم دیگر این مقاله آن است که آیا مهندسی فرهنگی را می بایست مطابق دیدگاه ساختار شکنانه ی روشن فکری موجد جزمیت فرهنگی دانست و یا مانند برخی از جریانات نسبی گرایانه علمی و فلسفی آن را ناممکن، بیهوده و اتوپیستی انگاشت آیا مهندسی فرهنگی در حال نوعی از اتوپیانیسم است که در شمایلی از اقتصاد سیاسی خود را نشان می دهد یا این که تنها در تعاملی از نگرش های گوناگون قابل بازشناسی است براساس مطالعات ارزش شناسی و توجه به مقوله امپریالیسم فرهنگی شناخت ضرورت ها و الزامات مهندسی فرهنگی با وجوه گوناگون سیاسی، فلسفی و جامعه شناختی آن مستلزم نگرشی است که با خصوصیات ذاتی فرهنگی تناسب داشته باشد و بتواند وجوه گوناگون آن را دربرگیرد. به زعم نگارنده نگرش تهدید مقوله مهندسی سرهنگ نزدیک ترین و ضروری ترین راه درک و تبیین این موضوع است که به ویژه برای رهایی از نگرش های تک ساحتی قابل استفاده خواهد بود. در جریان تکاپوی فرهنگی عصر جهانی شدن و برای کسب جایگاهی و منزلتی برای خود باید قواعد زندگیمان را بر اساس نظام ارزشی مطبوع شکل دهی و، لازمه آن شناخت رویکردها و وجوه مختلف مهندسی فرهنگی است.

کلیدواژه ها:

ارزشهای متعارف ، ارزش شناسی ، جزمیت ، سیاست ، خلاقیت ، فاصله ی تصمیم گیری ، امپریالیسم فرهنگی ، اقتصاد فرهنگی