بررسی عملکرد، مشکلات بهره برداری و فنی سیستم های آبیاری بارانی دوار در منطقه جوین خراسان

باتوجه به این که دستگاه آبیاری آبفشان دوار تا حدودی در داخل کشور ساخته می شود، لزوم تحقیق در مورد سازگاری این سیستم با شرایط اقلیمی ایران و بهینه نمودن کارایی سیستم امری اجتناب ناپذیر می باشد. در این تحقیق، چهار دستگاه آبیاری آبفشان دوار در کشت و صنعت جوین با توجه به نوع گیاه تحت آبیاری طول لاترال اختلاف ارتفاع ردیف های شعاعی و مدیریت مزرعه انتخاب گردید. برای ارزیابی ابتدا خصوصیات خاک، گیاه، آب و هوای منطقه و مشکلات بهره برداری مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. از مشکلات بهره برداری موجود می توان انتخاب نامناسب ارتفاع نازل ها باتوجه به نوع گیاه، عدم توقف دستگاه در مواقع اضطراری، تغییرات دبی و فشار در سیستم، فرو رفتن دستگاه در گل، وجود پستی و بلندی و شیب غیر یکنواخت در مزرعه را نام برد. برای اندازه گیری شاخص های ارزیابی در دو ردیف شعاعی ظروف نمونه برداری به فواصل پنج متری قرار داده شدندو سپس کلیه عوامل لازم جهت ارزیابی تعیین گردیدند. مقادیر یکنواختی توزیع (DU) برای دستگاه های انتخابی 1، 4، 5 و 13 به ترتیب 79/1، 80/4، 79/1 درصد حاصل شد که متوسط آن برابر 79/2 درصد می باشد. مقادیر ضریب یکنواختی (Cuh) برای همان دستگاه ها به ترتیب 82/7، 83/4، 84/3 و 81/1 درصد برآورد شد که متوسط آن 82/9 درصد می باشد. مقادیر بازده پتانسیل ربع پایین (PELQ) برای دستگاه های مذکور به ترتیب 71/5، 73/2، 66/8 و 71/3 درصد حاصل شد که متوسط آن 70/7 درصد می باشد. تلفات تبخیر و باد بردگی نیز به ترتیب 9/6، 9/7، 14/8 و 9/5 درصد حاصل شد که متوسط آن 10/7 درصد بود. تجزیه و تحلیل عوامل ارزیابی نشان داد که این دستگاه ها از کارایی چندان خوبی برخوردار نبوده و مقادیر نسبتا کم DU و PELQ به علت عدم کارکرد صحیح سیستم و شرایط اقلیمی منطقه بوده است. همچنین کاهش PELQ در دستگاه شماره پنج به علت تبخیر و بادبردگی زیاد در اثر فشار زیاد سیستم و همچنین درجه حرارت زیاد هوا تشخیص داده شد.

کلیدواژه ها:

آبفشان دوار ، آبیاری بارانی ، بازده پتانسیل ، سنترپیوت ، یکنواختی توزیع