بررسی روابط برخی صفات کمی و کاربرد آنها در توصیف توده های ایرانی شاهدانهCannabis sativa L

این پژوهش به منظور بررسی روابط بین صفات کمی و کاربرد آنها در توصیف تودههای شاهدانه انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که از نظر همه صفات مورد بررسی به جز صفت شمار گل آذین جانبی، تفاوت معنیداری در بین تودهها وجود داشت. کمترین ارتفاع نهایی در تودههای سرو و سقز (به ترتیب 20/81 و 80/78 سانتیمتر) و بیشترین میزان آن در دشت مغان، رامهرمز، دزفول 2 و بشرویه (به ترتیب 203 ،40/222 ،40/198 و 30/195سانتیمتر) مشاهده شد. همچنین کوتاهترین زمان گلدهی در تودههای اردبیل، سرو، کرمانشاه، سقز و سعادتشهر (به ترتیب 91 ،89 ،40/88 ،10/84 و 20/88 روز) و بیشترین آن مربوط به توده قزوین 1 ،رامهرمز و شیراز (به ترتیب 80/108 ،50/111 و 30/114 روز) بود. روابط بین صفات مورد بررسی نشان داد که همبستگی مثبت و معنیداری در بین برخی صفات مانند ارتفاع نخستین گره متناوب که نشانه ورود به مرحله زایشی است با قطر ساقه (70/0= r ،(شمار گره (76/0= r (و میانگین طول میانگره (71/0= r (وجود داشت. کمترین ضریب تغییرپذیریها در صفت شمار روز تا تشکیل بذر (27/2درصد) و بیشترین میزان آن در طول گل آذین اصلی (31/29درصد) مشاهده شد. در تجزیه به عاملها بر پایه صفات بررسی شده، سه عامل اول 67/80 درصد تغییرپذیریهای کل را توجیه کردند. بر این پایه صفات مربوط به رشد رویشی در عامل اول و صفات مربوط به پدیدشناسی (فنولوژی) گیاه به همراه ارتفاع نهایی در عامل دوم و سوم قرار گرفتند.

کلیدواژه ها:

تجزیه به عاملها ، توده شاهدانه ، مرحله زایشی ، همبستگی