تاثیر هورمون های اسید سالیسیلیک و اسید جیبرلیک بر فرایندهای پیشگیری وبهبود زوال بذر دو رقم کنجد (Sesamum indicum)

زوال یا پیری بذر یکی از عوامل کاهش دهنده بنیه و محدودکننده جوانهزنی در بذر است. هدف این آزمایش بررسی تاثیر هورمونهای اسید سالیسیلیک و اسید جیبرلیک بر بهبود خصوصیات جوانهزنی و پیشگیری از زوال بذور دو رقم کنجد بود. این آزمایش در طی سالهای 1391 و 1392 در آزمایشگاه بذر گروه زراعت و اصلاح نباتات پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران (کرج) انجام گرفت. ارقام کنجد استفادهشده، داراب2 و داراب14 بود. ابتدا آزمون استاندارد جوانهزنی بهمنظور تعیین قوه نامیه ارقام کنجد انجام گرفت. سپس برای ایجاد بنیههای متفاوت ارقام از روش آزمون پیری کنترل شده استفاده شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. تیمارهای آزمایشی شامل دو رقم بذر کنجد، سه سطح زوال (24 ،48 ساعت و شاهد) و هفت ترکیب مختلف غلظتهای هورمونی (25 ،50 و 100 پیپیام اسیدجیبرلیک- 25 ،50 و 100پی پی ام اسید سالیسیلیک بههمراه شاهد) بود. صفات اندازهگیریشده در این آزمایش شامل درصد جوانه زنی، شاخص جوانهزنی، سرعت جوانه زنی، شاخص بنیه 1 و بنیه 2 بود. نتایج آزمایش نشان داد که زوال سبب کاهش صفات مورد اندازه گیری شد. از میان ارقام به کاررفته، رقم داراب14 نسبت به شرایط زوال مقاومتر از داراب2 بود. با اعمال تیمار هورمونی برای هر دو رقم بهبودپذیری و جلوگیری از زوال صورت گرفت، بهطوری که در آزمایش تیمارهای هورمون قبل از زوال (پیشتیمار) در رقم داراب2 ،تمام غلظتهای اسید جیبرلیک در سطح زوال 24 ساعت بهتر بودند. اما در رقم داراب14 ،در دو سطح زوال 24 و 48 ساعت، تیمارهای هورمونی بعد از زوال نتایج بهتری نشان دادند. غلظت 50 پیپیام اسید سالیسیلیک یکی از بهترین غلظتهای استفاده شده بود.

کلیدواژه ها:

پرایمینگ ، پیری کنترل شده ، جوانه زنی ، کنجد