نقش ساختار ریشه و صفات فیزیولوژیک جو در پاسخ به تنش خشکی

تنش خشکی در اکثر مناطق جهان مهمترین عامل کاهش عملکرد گیاهان زراعی محسوب میشود.تنظیم اسمزی و داشتن سیستم ریشهای قوی و عمیق از طریق افزایش جذب و بازده مصرف آب،سبب افزایش تحمل به خشکی در غلات میشود. در این تحقیق، تاثیر ساختار ریشه و صفات فیزیولوژیک در پاسخ به تنش خشکی در سه رقم جو زراعی یوسف (متحمل)، موروکو (حساس) و فجر30) نیمه متحمل) و یک اکوتیپ جو غیرزراعی اسپانتانیوم (متحمل) بررسی شد. بذور جو در لوله های پیویسی 1 متری با قطر 10 سانتیمتر کشت شدند و تنش خشکی به میزان 20 درصد مقدار آب در دسترس اعمال شد و آبیاری در حد ظرفیت زراعی به عنوان شاهد در نظر گرفته شد. خصوصیات ریشه و صفات فیزیولوژیک در ابتدای مرحله گلدهی اندازه گیری شد. نتایج حاکی از این بود که در اثر خشکی، میزان هدایت روزنهای، محتوای نسبی آب برگ، پتانسیل آب برگ و پتانسیل اسمزی در همه ارقام کاهش و دمای برگ افزایش یافت. ارقام متحمل دارای کمترین افت پتانسیل آب، پتانسیل اسمزی و محتوای نسبی آب برگ بودند. رقم حساس دارای کمترین و ارقام متحمل دارای بیشترین میزان تنظیم اسمزی بودند. تنش خشکی موجب کاهش وزن خشک و حجم ریشه نسبت به شرایط کنترل شد. عمق ریشه در تمام ارقام متحمل و نیمهمتحمل در اثر تنش افزایش یافت، درحالی که در رقم حساس کاهش نشان داد. نتایج نشان داد ارقام مقاوم ارقامی اند که در شرایط تنش میتوانند با افزایش عمق ریشه، آب بیشتری جذب کنند و در نتیجه دارای تنظیم اسمزی و محتوای نسبی آب بیشتری باشند. این ارقام در شرایط تنش به دلیل محتوای نسبی آب بیشتر، هدایت روزنه ای بیشتری دارند و ازاینرو دمای برگ را در سطح پایینتری نگه میدارند.

کلیدواژه ها:

تنش خشکی ، تنظیم اسمزی ، حجم ریشه ، عمق ریشه ، محتوای نسبی آب برگ