بررسی نقش قارچ های دنبلان در احیاء و توسعه پایدار جنگلها و مراتع ارسباران

دنبلان ها (Truffles) قارچ هایی هستند که بصورت اکتو، اندو و یا اکتندو میکوریزبا ریشه گیاه میزبان همزیستی داشته و اندام بارده نسبتا برزگ خود را در زیر زمین تولید مینماید. دنبلانهای واقعی (true truffles) به قارچ های Ascomycota ، رده Pezizomycetes، راسته Pezizales تعلق دارند. برخی از این قارچ ها با درختان جنگلی مثل بلوط ، فندق ، کاج و غیره بطور اکتومیکوریز همزیستی دارند که به آنها دنبلان های جنگلی نیز گفته می شود. این قارچ ها که به خانواده Tuberaceae تعلق دارند و شامل گونه های مختلف جنس Tuber هستند ، گرانترین و با ارزشترین غذای انسان را تولید می کنند که از جمله آنها میتوان به Tuber magnatum و Tuber melanosporem اشاره کرد. برخی دیگر از دنبلان های آسکومیستی که متعلق به خانواده Pezizaceae و شامل گونه های مختلف Terfezia, Tirmania , Picoa و غیره می باشند ، دنبلان های بیابانی (desert truffles) نامیده می شوند. دنبلان های بیابانی در مناطق خشک و نیمه خشک می رویند و با گیاهان مختلف مرتعی بخصوص برخی از اعضای Cistaceae و Cyperaceae به شکل اندو، اکتو و اکتندو میکوریز میدهند. بعضی از قارچ های شاخه Basidiomycota که به دنبلان های کاذب (False truffles) شهرت دارند نیز با درختان جنگلی میکوریز می دهند. در ایران مطالعات اندکی در زمینه شناسایی قارچ های دنبلان بعمل آمده و گونه هایی از: Tuber , Terfezia Tirmania , Picoa معرفی شده اند ولی تا کنون در مورد کشت گیاهان میکوریز شده در کشور گزارشی وجود ندارد. درمورد جنگلها و مراتع ارسباران، هر چند که تحقیقاتی در قالب بررسی فلور قارچ های ماکرومیست انجام شده ولی گزارشی در مورد دنبلان های واقعی از این مناطق و سایر نقاط آذربایجان وجود ندارد. بنابراین اگر بخواهیم در شرایط خشک و نیمه خشک کشورمان و بویژه در جنگل ها و مراتع آذربایجان جنگلهایی آباد و سرسبز و مراتعی پر پشت و بیابانهایی پر از گیاه و شنزازهایی تثبیت شده و بارور داشته و در عین حال قارچ های بسیار گران قیمت تولید و به خارج صادر و برای قشر تحصیل کرده کار ایجاد کنیم. یکی از بهترین راهها تکثیر و کشت درختان میکوریز شده در جنگلها و حاشیه آنها و کشت گیاهان مرتعی میکوریز شده در مراتع و بیابانها و شنزارها می باشد

کلیدواژه ها:

Arabaran forests ، truffles ، forest truffles ، desert truffles