ایمنی خطوط انتقال برق و تاثیرات آن بر سلامتی انسان

امروزه صنعت برق یکی از حیاتی ترین صنایع یک کشور به حساب می آید. در این میان شبکه های توزیع انرژی الکتریکی، محل تلاقی مشترکین صنعت برق می باشد. چون بیشترین سرمایه گذاری در زمینه برق به خطوط انتقال و توزیع مرتبط می شود. برای احداث خطوط هوایی در مسیرهایی که حمل پایه های سنگین مشکل بوده و ضرورت چند تکه کردن پایه ها مورد نیاز باشد و یا به منظور عبور خطوط از موانع و مکان هایی که به قدرت و مقاومت بیشتری نیاز است انواع تیرهای فلزی (فولادی) طراحی و مورد استفاده قرار می گیرد. با توجه به اینکه عبور خطوط انتقال نیرو در هر منطقه ای متناسب با ولتاژ خود دارای آثار و تشعشعات متفاوت است، از این رو برای حفظ سلامت انسان ها و جلوگیری از خسارات جانی و مالی و رشد و نمو نباتات طبعا دارای حریم هایی هستند که رعایت این حریم ها قانونا الزامی است. دستورالعمل نحوه اجرای طرح خط انتقال به طور کلی و از همان ابتدا در ماده 18 قانون سازمان برق ایران قید شده و به موجب آن وزارت نیرو و شرکت های تابعه مجاز شده اند که در اماکن و مستغلات و املاک، تاسیسات انتقال نیروی برق را نصب کنند. سامانه های انتقال و توزیع نیریو برق، اغلب در نزدیکی بزرگراه ها، جاده ها و سایر تاسیسات و کارخانجات قرار دارند تا از میزان هزینه های مرتبط با این خدمات و فعالیت ها کاسته شود. پست های فرعی برق، پست هایی هستند که در طول شبکه انتقال وتوزیع برق وجود دارند که ولتاژ را از بالا به پایین و یا برعکس تبدیل می نمایند. ترانسفورماتورهای افزاینده، کاهش ولتاژ را جبران می کنند و در جایی که برای کاهش ولتاژ به کار می روند جریان را افزایش می دهند. برای کلیه تجهیزات انتقال وتوزیع برق باید حریم در نظر گرفته شود. این حریم جهت حفاظت تجهیزات از بادهای محلی، تماس با درختان و شاخه ها، قطع برق، آتش سوزی جنگل و سایر خطراتی که امکان صدمه زدن به سیستم برق را دارند در نظر گرفته می شود. مهمترین خطرات مربوط به انتقال وتوزیع نیروی برق، عبارتند از: خطوط و تجهیزات برق دار- کار در ارتفاع دکل ها و بناها- میدان های مغناطیسی و الکتریکی. برق گرتفگی ناشی از تماس مستقیم با جریان الکتریکی با ولتاژ بالا، تماس با ابزارها، وسایل نقلیه و نردبان ها و سایر مواردی که ولتاژ الکتریکی بالایی دارند، یکی از حوادث مرتبط با سامانه انتقال و توزیع نیروی برق و تاسیسات مربوطه می باشد. میدان هال الکتریکی و مغناطیسی خطوط نامریی نیرو هستند که در اطراف هر ابزار الکتریکی انتشار می یابند (مانند تجهیزات الکتریکی و خطوط نیروی آن) و از مهمترین اثرات خطوط انتقال برق به شمار می روند. میدان های الکتریکی براثر اختلاف پتانسیل به وجود می آیند و با افزایش پتانسیل، شدت میدان افزایش می یابد. میدان های مغناطیس از اغلب مواد عبور می کنند. میدان های الکتریکی و مغناطیسی با افزایش فاصله به سرعت کاهش می یابند. هرچند نگرانی های مردمی و عمومی در مورد تاثیرات بالقوه ناشی از قرار گرفتن در معرض میدان های الکترومغناطیسی بر بهداشت وجود دارد که نه تنها خطوط برق با ولتاژ بالا و پست های فرعی را شامل می شود، بلکه مصرف برق خانگی روزانه را هم در بر می گیرد، تاکنون به طریق تجربی ثابت نشده است که قرار گرفتن درمعرض سطوح معمول میدان الکترومغناطیسی ناشی از خطوط انتقال برق و تجهیزات آن نیز بر بهداشت تاثیرات نامطلوبی برجای می گذارد.

کلیدواژه ها:

خطوط انتقال ، میدان های الکترومغناطیس ، خطوط هوایی ، اثرات بهداشتی ، میدان های الکتریکی