معرفی سازه های آیینی الیماییان

پژوهش های باستان شناسی الیمایی هنوز در آغاز راه است. کاوشگاه های اندک باستان شناسی الیمایی با آن که آگاهی های ارزندهای به دنیای باستانشناسی بخشیده است، اما درباره ی این دوره ی کم شناخته و در تاریکی مانده بسیار ناچیز است. از این رو به کاوش های هدفمند در آینده چشم دوخته ایم. کاوش هایی که نه تنها دورهی الیمایی بلکه فراتر از آن پیچیدگی ها و گره های ناگشوده ی پهنه ی جغرافیای سیاسی دورهی پارت را بیشابیش میگشاید. نه تنها باور، آیین و دین باوری الیماییان در هاله ی تاریکی است، بلکه ناآگاه از بسیاری آگاهی هایی هستیم که کم و بیش درباره ی دیگر دورانها دانسته ایم. الیماییان 163-2 ق.م - 124 م بومیان سرزمین کوهستانی شمال خاوری خوزستان بودند، که بارها در برابر سلوکیان و پارت ها ایستادگی کرده و مبادرت به تشکیل یک حکومت نیمه مستقل و خودمختار در منطقه نمودند. دایره فرمانروایی الیماییان میانه های زاگرس میانی تا کرانه های خلیج فارس، در درازایی از فارس تا مرزهای میانرودان را در برمیگرفت. پراکندگی ریزسکه های مسین و مفرغین الیماییان که نمادهای آیینی و سیاسیشان را نمایان می- سازد؛ گاه گستره ی حکومتی آنان را بسیار وسیعتر از آنچه گفته شد، نشان میدهد. علاوه بر این، نگارکندهای سنگی و صخرهای این قوم که در استان های کهکیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری، خوزستان و تا حدودی لرستان بر کوهها و صخره ها نقش شده اند، هنر و جنبه های مختلف مذهبی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، قومی و فرهنگی آنان را نمایش میدهد. از الیماییان سازه های عظیم سنگی در سر مسجد، بردنشانده، قلعه بردی مسجد سلیمان، و ... به جای مانده، که باستان-شناسان معتقدند این بناهای باشکوه نیایشگاههای الیماییان میباشند. این مقاله به معرفی در سازه- های معماری آیینی الیماییان همچون تخت گاه های بردنشانده، تختگاه سر مسجد، با سازه های نیایشگاهی دوگانه و دیگر سازه های آیینی الیمایی چون کلچندارشمی، به همسانی های آن با سازه- های آیینی همزمان و همجوار خود، میپردازد.

کلیدواژه ها:

سازه های ایینی الیمایی ، بردنشانده ، مسجد سلیمان ، کل چندار شمی ، تختگاه های آیینی