مروری بر تاریخچه تفسیر و تفسیر نگاری

اندرو ریپین (Rippin Andrew (از مشهورترین قرآن پژوهان غربی، در 1950 در لندن به دنیا آمد. تحصیلات تکمیلی خود را در دانشگاه مک گیل کانادا گذراند و در 1981 از رساله دکتری خود درباره ارتباط اسباب نزول با تفسیر قرآن دفاع کرد. وی تا سال 2000 در دانشگاه کالگری کانادا تدریس کرد و از آن زمان تاکنون در سمت استاد تاریخ و ریاست دانشکده علوم انسانی در دانشگاه ویکتوریا در کادانا مشغول به فعالیت است. ریپین طی دو دهه اخیر مقالات متعددی در حوزه قرآن پژوهی به چاپ رسانده و ویراستاری دو مجموعه مقاله: رهیافت هایی به تاریخ تفسیر قرآن (آکسفورد 1988 (و پیدایش تفسیر قرآن (آمریکا 1999 (را بر عهده داشته است. همچنین وی با برخی دایره المعارف های مشهور نظیر EI) دایره المعارف اسلام)، ER) دایره المعارف دین)، EQ(دایره المعارف قرآن) همکاری داشته و چندین مقاله قرآنی برای این مجموعه تالیف کرده است.1یکی از مهم ترین این مقالات، مدخل تفسیر (Tafsir ،(چاپ شده در EI2)ویراست دوم دایره المعارف اسلام، جلد دهم، لیدن2000 (است که ترجمه آن از نظر خوانندگان می گذرد. مولف در این مقاله تفسیر را در قالب گونه ای ادبی بررسی کرده است. وی پس از بحث درباره اصطلاح تفسیر، به تلاش های گوناگون برای دسته بندی تفاسیر بر حسب عناصر تاثیرگذار بر فرایند تفسیر می پردازد و در ادامه از توجه مفسران به منابع پیشین و آرای مفسران گذشته سخن می گوید. در خش بعدی مقاله، تاریخ طولانی قرآن را به چهار دوره مستقل تقسیم می کند و به صورت فشرده و گذرا ویژگی ها و تفاسیر مشهور هر دوره را معرفی می نماید که در این میان دوره معاصر را گسترده تر آورده است.ایجاز و اختصار از یک سو و ارجاعات و استنادات فراوان از سوی دیگر، دو ویژگی آشکار مقالات دایرهالمعارفی است. در این مقاله نیز مولف ضمن بیان گزیده مباحث در بسیاری از بخش ها، اطلاعات کتاب شناختی مفصلی از جدیدترین پژوهش های محققان غربی را درباره تفسیر قرآن، به زبان های انگلیسی، آلمانی و فرانسه عرضه کرده است. مشخصات این پژوهش ها در پایان مقاله آمده و به منظور استفاده مناسب تر علاقه مندان، عناوین آنها به فارسی ترجمه شده است. ضمن اینکه گزینش عنوان مقاله و افزودن چند عنوان فرعی در متن مقاله از جانب مترجم به همین منظور بوده است.خواننده توجه دارد که نحوه نگاه مولف به موضوع، به کاربردن بعضی از تعابیر و طرح برخی از آرا و نظریات درمقاله متاثر از نحوه نگرش خاورشناسان به اسلام و به ویژه قرآن است که نقد و بررسی آن مجال دیگری می طلبد.