جستوجویی برای شناخت چیستی هنر

چیستی هنر و تلاش برای ادراک و بیان ماهیت آن همواره جزء دایمی تفکر انسان بوده است. یکی از دلایل اصلی آن نیز می تواند کمک به ایجاد تمایز بین اثر هنری و سایر تولیدات منتسب به هنر است. در طول تاریخ جواب های متفاوتی یه این سوال داده شده است که هر جواب نیز بر پایه ی نظریه و با پشتوانه ی فلسفی آن تبیین شده است. این مقاله نیز با توصیف و تحلیل تعاریف شاخص و داده های حاصل از مطالعات اسناد و مدارک به شیوه ی کتابخانه ای در پی گردآوری و بررسی تعاریف هنر از سده ی 19 م. تا حال است. در بررسی اعتبار هر تعریف بیشتر سعی شد تا جامعیت و مانعیت آن مورد مطالعه قرار گیرد. از سوی دیگر سعی شد تا میزان پوشش آثار هنری در طول تاریخ توسط تعاریق نیز سنجیده شود. این مقاله چهار فلسفه اصلی حاکم بر تعاریف؛ بازنمایی، فرانمایی، فرمالیسم و در نهایت رویکرد تلفیقی و تعاریف شاخص در هر مورد را شامل می شود. هر کدام از این تعاریف از مفهوم هنر از آنجا که شروط کافی و لازم را فراهم نمی کنند مورد نقد واقع می شوند. تا زمان حال نیز یک تعریف فرازمانی و فرامکانی از هنر ارایه نشده است؛ هرچند این موضوع را باید در ماهیت سیال و متغیر هنر و وابستگی آن به فرهنگ و شرایط اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی دانست. با این وجود گروهی از نظره پردازان معتقدند همین شاخصه ی هنر مانعی است قانع کننده برای جلوگیری از هرگونه ارایه تعریف از آن. در هر صورت در میان گروه اول که ارایه تعریف از هنر را ممکن و ضروری و گروه دوم که آن را غیر ممکن و غیر الزامی می دانند، اشتراکی وجود دارد و آن وجود تعریفی واحد از هنر در اذهان تمامی مردم است که به کمک آن و فارغ از بود و نبود تعریف اثر هنری را قابل تشخیص می کند.

کلیدواژه ها:

هنر ، تعریف ، چیستی هنر ، معاصر