بیکاری منطقه ای و تجارت خارجی در اقتصاد ایران

امروزه معضل بیکاری و تبعات منفی ناشی از آن یکی از چالش های اساسی کشورهای در حال توسعه ای نظیر ایران است. بدلیل پایین بودن ظرفیت ایجاد اشتغال توسط بخش های اصلی اقتصاد ایران، توجه به تجارت خارجی و خصوصا صادرات محصولات غیر نفتی شدیدا مورد توجه قرار گرفته است. غالب پژوهشگران، تجارت خارجی را به عنوان ابزاری جهت رسیدن به تعادل در بازار کار قبول داشته و تاثیر آنرا بسیار مثبت می پندارند. به همین منظور در این مطالعه برای اولین بار با استفاده از داده های استانی برای سال های 1393-1385 و با استناد به مدل های پانل پویا و روش برآورد گر گشتاورهای تعمیم یافته (GMM)، اثر متغیرهای جمعیتی و تجاری بر روی میزان بیکاری منطقه ای در کشور سنجیده شده است. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهد که به ترتیب میزان صادرات غیر نفتی و همچنین سهم صادرات استانی، رابطه ای منفی و معکوس و میزان جمعیت، نرخ مشارکت و میزان بیکاری یک دوره قبل رابطه ای مستقیم و مثبت با میزان بیکاری منطقه ای داشته است و از این رو کلیه ضرایب حاصل شده در این مطالعه با مباحث تیوریک موجود سازگار بوده و لذا نظریه ریکادویی که معتقد به تاثیر مثبت تجارت بر اشتغال است برای کشور ایران نیز صادق می باشد. بنابراین توجه و گسترش تجارت منطقه ای و استانی و تسهیل ساز و کارهای موجود که باعث افزایش تولید، افزایش تقاضا و گسترش بازار است می تواند یکی از اولویت های سیاست گذاری در برنامه ریز های منطقه ای جهت کاهش بیکاری در سطح استان های کشور به حساب آید.

کلیدواژه ها:

تجارت خارجی ، بیکاری منطقه ای ، مدل های پانل پویا ، روش برآورد گر گشتاورهای تعمیم یافته