پایش خشکسالی مناطق شمالی ایران از دیدگاه شاخص‌های متعدد خشکسالی هواشناسی

سیستم‌های پایش در راستای تدوین طرح های مقابله با خشکسالی و مدیریت فعال آن ، از ضروری ترین ابزار طراحی برای بررسی تغییرات مکانی و شدت خشکسالی در یک ناحیه می‌باشند و براساس هشدارهای این سیستم‌ها، زمان و نوع عملیات پیش بینی شده برای مقابله با خشکسالی فعال می شوند. بر این اساس سیستم‌های پایش در تدوین طرح های مقابله با خشکسالی و مدیریت آن از اهمیت زیادی برخوردار هستند که بدین منظور از شاخص‌های خشکسالی برای بیان کمی این پدیده استفاده می‌گردد. در این مطالعه با توجه به وضعیت آمار بارندگی ایستگاههای سینوپتیک موجود در مناطق شمال ایران ، داده‌های بارش سالانه 5 ایستگاه سینوپتیک رشت، بابلسر، انزلی، گرگان، رامسر در یک دوره 45 ساله انتخاب گردید. پس از بررسی صحت داده ها و انجام آزمون داده های پرت ، همگنی داده‌ها با استفاده از روش جرم مضاعف بررسی گردید. نواقص آماری داده‌ها از روش همبستگی برطرف شده و سپس مقادیر شاخص‌های PNPI، RAI و نیچه، SPI و SIAP محاسبه گردید. براساس شاخص‌های متعدد خشکسالی با درجات متعدد در تمامی ایستگاهها به وقوع پیوسته است. شدت و فراوانی خشکسالی در سه دوره 15 ساله بررسی شد. بر این اساس، بر مبنای شاخص های SIAP، RAI شدیدترین خشکسالی‌ها در 15 سال سوم موردمطالعه (2003-1989) به وقوع پیوسته اند. بیشترین وقوع خشکسالی براساس شاخص PNPI مربوط به ایستگاه رامسر، براساس شاخص RAI، مربوط به ایستگاه گرگان، براساس شاخص نیچه مربوط به ایستگاه بابلسر، براساس شاخص SPI مربوط به ایستگاه رشت، براساس شاخص SIAP مربوط به ایستگاه های بابلسر و رشت بوده است. براساس شاخص های متعدد فراگیرترین سال های خشک مربوط به سال های 1991، 1995 بوده است.

کلیدواژه ها:

خشکسالی هواشناسی ، شمال ایران ، SLAP ، SPI